Οι εργαζόμενοι εξ αποστάσεως και το δικαίωμά τους στην αποσύνδεση: ρύθμιση της τηλεργασίας στην ΕΕ

Πριν από την πανδημία του κορονοϊού, η τηλεργασία δεν ήταν μια άγνωστη έννοια. Ωστόσο, αποτελούσε την εξαίρεση από τον άγραφο κανόνα ότι η εργασία πρέπει να εκτελείται αποκλειστικά σε ένα χώρο που παρέχει και ρυθμίζει ο εργοδότης κατά τη διάρκεια ενός προσυμφωνημένου συνόλου ωρών, και μετά το πέρας του ωραρίου του ο εργαζόμενος είναι κατά κύριο λόγο σε θέση να «αποσυνδεθεί» και να ασχοληθεί με την υπόλοιπη ζωή του και τις υποχρεώσεις του.

Η εξάπλωση της εξ αποστάσεως εργασίας το 2020 βοήθησε τις εταιρείες να επιβιώσουν και τους εργαζομένους να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις προκλήσεις της πανδημίας. Ενώ αυτή ήταν μια θετική εξέλιξη, η τηλεργασία οδήγησε ωστόσο και σε ασαφή όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικού χρόνου, καθώς οι ψηφιακές συσκευές κατέστησαν τους εργαζομένους προσβάσιμους εκτός του συμβατικού ωραρίου εργασίας, καταπατώντας τον προσωπικό τους χρόνο και θέτοντας σε κίνδυνο τη σωματική και ψυχική τους ευημερία.

Ερευνώντας τις αρνητικές επιπτώσεις

Βάσει των στοιχείων της ευρωπαϊκής τηλεφωνικής έρευνας για τις συνθήκες εργασίας του 2021 καταδεικνύεται ότι οι τηλεργαζόμενοι συχνά απασχολούνται επιπλέον — και άνευ αμοιβής — ώρες εργασίας αποκλειστικά και μόνο επειδή τα ψηφιακά εργαλεία καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο τον καθορισμό ορίων μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το Eurofound σε εργαζομένους και διευθυντές ανθρώπινου δυναμικού, το 45% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ο εργοδότης τους εφάρμοζε πολιτική «δικαιώματος στην αποσύνδεση», αλλά σχεδόν το 80% δήλωσε ότι λάμβανε τακτικά μηνύματα σχετικά με την εργασία, εκτός ωραρίου εργασίας.

Θέσπιση πολιτικών τηλεργασίας

Αναγνωρίζοντας τις επιπτώσεις, η ΕΕ προχώρησε στη θέσπιση σχετικών κανονιστικών πλαισίων. Διάφορες οδηγίες της ΕΕ, ιδίως η οδηγία για τον χρόνο εργασίας (οδηγία 2003/88/ΕΚ), περιέχουν διατάξεις σχετικά με την τηλεργασία, για παράδειγμα τον καθορισμό ορίων για το ωράριο εργασίας και τη ρύθμιση των περιόδων ανάπαυσης για τους εργαζομένους.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη της ΕΕ άρχισαν να αντιμετωπίζουν τα ζητήματα τηλεργασίας σε κρατικό επίπεδο. Η έκθεση του 2021 του EU-OSHA σχετικά με τη Ρύθμιση της τηλεργασίας στην Ευρώπη μετά την πανδημία COVID-19  διέκρινε δύο ομάδες χωρών: εκείνες που έχουν θεσπίσει ειδική νομοθεσία σχετικά με τη χρήση της τηλεργασίας και εκείνες που δεν το έχουν πράξει (ή έχουν εξετάσει το ζήτημα της τηλεργασίας σε διαφορετικούς νόμους/πλαίσια).

Το 2020, ψηφίστηκε στο Βέλγιο, την Κροατία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, τη Σλοβακία και την Ισπανία νέο νομοθετικό πλαίσιο ειδικά για το δικαίωμα στην αποσύνδεση. Αυτό απορρέει άμεσα από την ανάγκη βελτίωσης της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας όλων των εργαζομένων (εξ αποστάσεως και επί τόπου) που χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία για την εργασία, προλαμβάνοντας τους κινδύνους λόγω μόνιμης σύνδεσής τους.

Εφαρμογή του δικαιώματος στην αποσύνδεση με τον σωστό τρόπο

Συνολικά, οι πολιτικές για το «δικαίωμα στην αποσύνδεση» που εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη μέλη και τις εταιρείες έχουν θετικό αντίκτυπο στην υγεία και την ευημερία των εργαζομένων, καθώς μεγαλύτερος αριθμός εργαζομένων δηλώνει ικανοποιημένος από την εργασία σε σχέση με τις χώρες όπου δεν εφαρμόζονται τέτοιες πολιτικές. Ωστόσο, για να υπάρξει διαρκής αλλαγή, η σχετική νομοθεσία πρέπει να συνοδεύεται από την ευαισθητοποίηση των εργαζομένων σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις της «μόνιμης σύνδεσης», και πρέπει να υιοθετηθούν περαιτέρω μέτρα σε επίπεδο εταιρείας, προσαρμοσμένα σε κάθε συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τη ρύθμιση της τηλεργασίας στην Ευρώπη μετά την πανδημία COVID-19 στην επικαιροποιημένη έκθεση.του EU-OSHA για το 2023

Σχετικοί σύνδεσμοι:

Επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικού χρόνου

Εξ αποστάσεως εργασία: οδηγός για τους νεοπροσληφθέντες υπαλλήλους

Πώς μπορείτε να προάγετε την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για τους υπαλλήλους μετά την πανδημία COVID-19COVID-19

Διαβάστε περισσότερα:

Ευρωπαϊκές ημερίδες για την απασχόληση

Αναζήτηση συμβούλων EURES

Συνθήκες διαβίωσης και εργασίας στις χώρες EURES

Βρείτε δουλειά μέσω του EURES

Υπηρεσίες EURES για τους εργοδότες

Πρόγραμμα εκδηλώσεων EURES

Προσεχείς διαδικτυακές εκδηλώσεις

Το EURES στο Facebook

Το EURES στο X

Το EURES στο LinkedIn

Το EURES στο Instagram