Drie manieren waarop gezondheids- en maatschappelijke organisaties in de EU personeel aantrekken en behouden

Three ways EU health and social organisations attract and retain staff

De gezondheids- en sociale zorg is een van de EU-sectoren met de grootste structurele tekorten aan arbeidskrachten, zo blijkt uit een recent verslag van Eurofound “Maatregelen om het tekort aan arbeidskrachten aan te pakken: Lessen voor toekomstig beleid”. De bestaande druk op de arbeidskrachten als gevolg van de vergrijzing is volgens het verslag tijdens de COVID-19-pandemie verergerd en heeft geleid tot druk om de lonen en arbeidsomstandigheden te verbeteren.

We gaan na hoe organisaties in de gezondheidszorg in verschillende EU-lidstaten tekorten aan vaardigheden in deze sector hebben aangepakt. De hoogste vacaturepercentages zijn te vinden in Oostenrijk, Duitsland, Nederland en Zweden. In Bulgarije, Roemenië en Spanje liggen de vacaturepercentages voor alle sectoren boven het landelijke gemiddelde.

Verhogen van de lonen

Roemenië: vervroegde loonsverhogingen. In 2018 verhoogde de Roemeense regering de lonen van artsen en verpleegkundigen tot het bedrag dat eerder was voorzien voor 2022. Dat betekende dat de nettolonen van artsen in een jaar tijd met 131 % stegen en die van verpleegkundigen met 65 %. Als gevolg hiervan, en van een uitbreiding van het aantal opleidingsplaatsen tot specialist in ziekenhuizen, groeide het aantal artsen dat in de Roemeense publieke sector werkt en daalde het percentage artsen dat van plan was om elders in Europa te gaan werken van 69 % naar 24 %. De werkdruk en sociale kwesties bleven echter een factor voor artsen die van plan waren om te verhuizen – en het salaris voor verpleegkundigen.
Letland: betalingen voor het overnemen van regionaal medisch werk. Eenmalige stimuleringsmaatregelen ter waarde van vijf maanden salaris – plus extra betalingen voor gezinsleden en, in sommige gevallen, gemeentelijke huisvestingssteun – werden aangeboden aan gespecialiseerd personeel dat gedurende ten minste vijf jaar buiten de Letse hoofdstad Riga een baan aannam. De regeling van het ministerie van Volksgezondheid trok 1 151 artsen en 184 medische hulpverleners aan voor functies op het platteland – beide onder het streefcijfer. Hoewel de stimulansen hielpen, maakten een hoge mate van bureaucratie en een slechte regionale dienstverlening, waaronder onderwijs, het aanbod minder aantrekkelijk.

Eerlijke arbeidsvoorwaarden verbeteren

Duitsland: betere voorwaarden en hogere lonen. De regeling Konzertierte Aktion Pflege (KAP – Gecoördineerde Actie in de Zorg) die tussen 2019 en 2023 door ministeries en belanghebbenden werd uitgevoerd, was gericht op het werven en behouden van zorgpersoneel door de lonen en arbeidsvoorwaarden te verbeteren, onder meer door consequent meer personeel in te zetten in zorginstellingen en een focus op opleiding en kwalificaties. In de ouderenzorg stegen de lonen tussen 2017 en 2020 met gemiddeld 15 % en werden tienduizenden nieuwe banen gecreëerd voor geschoolde werknemers en assistenten, ondersteund door financiering voor kinderopvang en ouderenzorg. Werkgevers worden ondersteund bij het werven van vluchtelingen en migranten via de wet op de immigratie van geschoolde werknemers. Er blijven echter tekorten en in 2021 duurde het naar schatting gemiddeld 195 dagen om een vacature in de zorg in te vullen. Het federale ministerie van Arbeid schat dat er tussen 2020 en 2025 120 000 werknemers zullen zijn om 150 000 vacatures te vervullen.

Bestaande arbeidskrachten effectiever inzetten

Spanje: steun voor artsen met gezondheidsproblemen. Het geïntegreerde gezondheidszorgprogramma voor zieke artsen (PAIME) biedt vertrouwelijke ondersteuning aan artsen met gezondheids- en psychische problemen. Er worden medische, sociale, juridische en andere ondersteunende diensten aangeboden aan het personeel, waarbij sommigen gedurende de hele periode kunnen blijven werken. Uit gegevens blijkt dat 80 % van de deelnemers daarna weer aan het werk gaat. Meer dan 5 000 mensen zijn aan het werk gebleven sinds de dienst – bedoeld voor medische professionals en verleend door hun verenigingen – werd opgericht in 1998. Sinds 2018 wordt informatie over preventieve zelfzorg aangeboden.
Oostenrijk: omscholingsactiviteiten in knelpuntberoepen aanmoedigen. FKS biedt opleidingen aan werklozen, zelfstandigen en andere werknemers en biedt een toelage om de kosten van levensonderhoud te dekken gedurende maximaal drie jaar opleiding.
Zweden: migranten integreren in de beroepsbevolking. Een Fast-Track-regeling van de overheid en de sociale partners versnelde de accreditatie van kwalificaties voor nieuwe migranten. Er was training beschikbaar in de Zweedse taal, het gezondheidszorgsysteem en om lacunes in vaardigheden op te vullen.

Zie voor meer informatie het volledige verslag “Maatregelen om het tekort aan arbeidskrachten aan te pakken: Lessen voor toekomstig beleid”.

Links:

Maatregelen om het tekort aan arbeidskrachten aan te pakken: Lessen voor toekomstig beleid

Tekorten en overschotten op de arbeidsmarkt in Europa

Meer informatie:

Europese banendagen

Zoek een EURES-adviseur

Leven en werken in EURES-landen

EURES-vacaturebank

EURES-diensten voorwerkgevers

EURES-evenementenkalender

Komende online-evenementen