Sociale onderneming: ondernemerschap met een sociale impact

Social enterprise: Entrepreneurship with a social impact — Shutterstock

Zoals de Europese Commissie heeft onderstreept, dragen ondernemerschap en zelfstandige arbeid bij aan het creëren van banen en het ontwikkelen van vaardigheden en geven ze werklozen en kwetsbare mensen een kans om ten volle te participeren in de maatschappij en de economie.

Zelfstandigen (zzp’ers), die een aandeel van 14% in de totale werkgelegenheid hebben, spelen een belangrijke rol in de economie van de EU. De meest recente Eurostat-cijfers laten zien dat er in de EU in 2016 30,6 miljoen mensen in de leeftijd van 15-64 jaar niet in loondienst, maar als zelfstandigen werkten. Aangezien 99% van de bedrijven in de EU een kleine of middelgrote onderneming is en tweederde van de totale werkgelegenheid voor zijn rekening neemt, is het duidelijk waarom de Commissie deze ondernemingen ondersteunt.

De Commissie stimuleert ondernemerschap en zelfstandige arbeid door

zich te richten op ondernemingen die worden gestart door werklozen en door mensen uit kwetsbare groepen;

sociale ondernemers te ondersteunen;
ondernemers te helpen toegang tot financiering te krijgen door het ondersteunen van microkredietverstrekkers via het EU-programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI);
microfinanciering te ondersteunen via het Europees Sociaal Fonds.

Sociaal ondernemerschap: zakendoen met oog voor de menselijke maat

In de afgelopen jaren zijn sociale ondernemingen in heel Europa steeds meer in de belangstelling komen te staan. Zo zijn er in Spanje rond de 43 000 sociale ondernemingen die verantwoordelijk zijn voor meer dan 2,2 miljoen (in)directe banen, blijkens een onderzoek in opdracht van de Commissie interne markt en consumentenbescherming van het Europees Parlement. Ditzelfde rapport laat zien dat de omzet van de sociale economie 10% van het nationale bbp vertegenwoordigt.

De groei van sociale ondernemingen is bevorderd door een toenemende erkenning van de rol die ze kunnen spelen in de aanpak van maatschappelijke en milieugerelateerde problemen en het bevorderen van inclusieve groei. Doordat bij hen de mens centraal staat, stimuleren zij een gevoel van sociale cohesie en bevorderen ze het algemeen belang.

Basiskenmerken van sociaal ondernemerschap:

Sociale ondernemingen

stellen het belang van de gemeenschap (sociale, maatschappelijke, milieugerelateerde doelstellingen) boven maximalisering van de winst;
hebben een vernieuwend karakter door de waren of diensten die zij aanbieden, en door hun organisatie- of productiemethoden;
nemen de meest kwetsbare leden van de maatschappij in dienst (sociaal buitengesloten personen), waardoor zij bijdragen aan de sociale cohesie, werkgelegenheid, en de vermindering van ongelijkheden.

Volgens de Commissie dient een sociale onderneming bovendien:

een economische activiteit uit te oefenen;
een expliciet en belangrijk sociaal doel na te streven;
grenzen te stellen aan de verdeling van winst en/of activa;
onafhankelijk te zijn;
een inclusief bestuur te hebben.

In sommige lidstaten staan dergelijke ondernemingen nog in de kinderschoenen, maar hebben ze al wel een sociale impact.

Beste praktijken: het Griekse Klimax Plus

Klimax Plus ontwikkelt duurzame bedrijfsactiviteiten in de sociale en groene economie door middel van individueel begeleide arbeidsintegratie van personen met geestelijke gezondheidsproblemen en sociaal uitgesloten personen (bijvoorbeeld daklozen, Roma, ex-gedetineerden, vluchtelingen en immigranten). Deze Griekse sociale coöperatie werd in 2005 opgezet en genereert inkomsten uit de inzameling en recyclering van papier voor bedrijven uit de particuliere sector, (bedrijven in de gezondheidssector, ziekenhuizen, bankgroepen) en overheidsinstanties. Daarnaast biedt zij cateringdiensten en runt zij een restaurant. In haar cultureel centrum Porfyra kunnen mensen met verschillende culturele en sociale achtergronden elkaar ontmoeten en ervaringen en ideeën uitwisselen, en kunnen ze informatie krijgen over psychische aandoeningen en sociale uitsluiting. Het centrum staat ook open voor derde partijen die daar culturele, trainings- of bedrijfsevenementen willen houden.

Klimax Plus beschikt ook over een online radiostation dat in zijn uitzendingen entertainment combineert met informatie over kansarme personen. Werknemers kunnen verder deelnemen aan de productie van wandklokken. Tot op dit moment heeft de sociale coöperatie zo’n 150 mensen aan werk geholpen.

Verwante links:

Ondernemerschap en zelfstandige arbeid

Europese Commissie

Eurostat

Werkgelegenheid en sociale innovatie

Europees Sociaal Fonds

Onderzoek in opdracht van de Commissie interne markt en consumentenbescherming van het Europees Parlement

Meer informatie: