Συνθήκες διαβίωσης και εργασίας: Ελλάδα

​​​​​Υλοποίηση

Στο πλαίσιο της Σύστασης του Συμβουλίου για την Πρακτική Άσκηση (Μάρτιος 2014) αλλά και την Οδηγία (ΕΕ) 2016/801 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις συμμετοχής σε προγράμματα Πρακτικής Άσκησης. Αναλυτική πληροφόρηση για την διαδικασία υλοποίησης της Πρακτικής Άσκησης παρέχεται στον παρακάτω σύνδεσμο: 

• https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L0801&from=EL

Συγκεκριμένα, για την Ελλάδα, το θεσμικό και το νομοθετικό πλαίσιο της Πρακτικής Άσκησης καθορίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις, τη διάρκεια, την εποπτεία, το περίγραμμα του προγράμματος Πρακτικής Άσκησης για κάθε ειδικότητα. 

Επίσης, προσδιορίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των ασκούμενων σπουδαστών/τριών, καθώς και το ύψος της αποζημίωσης στην Πρακτική Άσκηση, αλλά και θέματα περίθαλψης και ασφάλισης. 

Για περισσότερες πληροφορίες- ενημέρωση, μπορεί κανείς να επισκεφθεί τον σύνδεσμο: 

• https://praktiki.hmu.gr/%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%AF%CE%B1

και 

• http://praktiki.teicm.gr/institutional-framework

Συνθήκες διαβίωσης και εργασίας

Όπως προαναφέρθηκε, κάθε πρόγραμμα πρακτικής άσκησης που εντάσσεται στα μέτρα ενεργού πολιτικής για την αγορά εργασίας έχει τους δικούς τους όρους και προϋποθέσεις συμμετοχής και επιλεξιμότητας.

Όλες οι σχετικές πληροφορίες σχετικά με τα παραπάνω χρηματοδοτούμενα προγράμματα διατίθενται στους επίσημους δικτυακούς τόπους των αρμόδιων φορέων.

Πού να αναζητήσω ευκαιρίες απασχόλησης

Όσοι/ες ενδιαφέρονται για Πρακτική Άσκηση απευθύνονται είτε στα Γραφεία Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας των Σχολών όπου σπουδάζουν ή έχουν αποφοιτήσει, εφόσον πρόκειται για Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης, είτε στα Γραφεία Διασύνδεσης των Τμημάτων των Σχολών όπου σπουδάζουν ή έχουν αποφοιτήσει, εφόσον πρόκειται για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Για Πρακτική Άσκηση μέσω Ιδιωτικών και Κοινωφελών Φορέων, όπως αυτοί αναφέρθηκαν παραπάνω, οι υποψήφιοι/ες μπορούν να πληροφορούνται από τους αντίστοιχους συνδέσμους.

Χρηματοδότηση και υποστήριξη

Όλοι/ες οι υπήκοοι κρατών της ΕΕ, της Ε.Ζ.Ε.Σ. και της Ελβετίας δύνανται να συμμετάσχουν σε προγράμματα και περιόδους Πρακτικής Άσκησης στην Ελλάδα μέσω του Erasmus+, το οποίο παρέχει χρηματοδοτική στήριξη ανάλογα με το κόστος διαβίωσης τόσο της χώρας προορισμού όσο και της χώρας προέλευσης. 

Αιτήσεις υποβάλλονται μέσω του Γραφείου Διεθνών Σχέσεων ή του Γραφείου Erasmus+ του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Φοίτησης στη Διαδικτυακή Πύλη Erasmus Intern Traineeship Portal.

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στους κάτωθι συνδέσμους:

• https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/opportunities/traineeships-students_el
• https://www.iky.gr/erasmus

Συνθήκες διαβίωσης και εργασίας

Από 1/4/2025 η αμοιβή για έναν/μία μαθητή/τρια κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης είναι ημερησίως 31,44 €.

Οι μαθητές/τριες δικαιούνται άδειας μετ' αποδοχών και εκπαιδευτική άδεια για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις κάθε Ιούνιο. Η επιτυχής αποπεράτωση των σπουδών οδηγεί σε απόκτηση  σχετικής βεβαίωσης επαγγελματικής εκπαίδευσης, η λήψη της οποίας χορηγεί στους αποφοίτους των Σχολών το δικαίωμα να αποκτήσουν πιστοποίηση στην ειδικότητά τους μέσω του ΕΟΠΠΕΠ κατόπιν εξετάσεων.

Πού να αναζητήσω ευκαιρίες απασχόλησης

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν πληροφορίες στον σύνδεσμο https://www.dypa.gov.gr/mathitia

Επίσης, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τα Γραφεία Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας των ΕΠΑΣ.

Το σύστημα on-the-job training που εφαρμόζει η ΔΥΠΑ έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στην πράξη, καθώς οι μαθητές σε σημαντικό ποσοστό μετά το τέλος των σπουδών τους συνεχίζουν να απασχολούνται στους ίδιους εργοδότες στους οποίους πραγματοποίησαν το πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό χώρο ή γενικότερα στον κλάδο τους, είτε ως αυτοαπασχολούμενοι είτε ως μισθωτοί.

Χρηματοδότηση και υποστήριξη

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τα Γραφεία Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας  των ΕΠΑΣ.

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στον σύνδεσμο https://www.dypa.gov.gr/mathitia

Ενοικίαση διαμερισμάτων: 

Διατίθενται τόσο επιπλωμένες όσο και μη επιπλωμένες κατοικίες. Στις γειτονιές των πόλεων υπάρχουν τοιχοκολλημένες αγγελίες ενοικιάσεων με τη σχετική επιγραφή «ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ». Τόσο οι εφημερίδες γενικής κυκλοφορίας όσο και οι τοπικές, υπό τον τίτλο «Ενοικίαση ακινήτων», δημοσιεύουν αγγελίες με τα ακίνητα προς ενοικίαση.  Πολλές εξ αυτών διαθέτουν ειδικές ιστοσελίδες μέσω των οποίων καθίσταται δυνατός ο εντοπισμός κατοικιών προς ενοικίαση στο σύνολο της επικράτειας. Επιπλέον, στην εξεύρεση ακινήτων προς πώληση  ή ενοικίαση βοηθούν τα κτηματομεσιτικά γραφεία.

Η διάρκεια της μίσθωσης είναι από το νόμο τουλάχιστον τριετής, ακόμη και εάν τα μέρη συμφωνήσουν τη λήξη σε συντομότερο χρόνο.

Ορισμένες φορές απαιτείται προκαταβολή ποσού, το οποίο λειτουργεί ως εγγύηση για την καλή μεταχείριση του ακινήτου από τον ενοικιαστή. Η συμφωνία και η πληρωμή του μισθώματος γίνεται απευθείας με τον ιδιοκτήτη. 

Αγορά διαμερισμάτων: 

Οι τιμές των διαμερισμάτων στην Ελλάδα συνέχισαν να αυξάνονται και το 2025, αν και με πιο ήπιους ρυθμούς σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Το πρώτο τρίμηνο του 2025, οι τιμές σημείωσαν αύξηση κατά μέσο όρο 6,8% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος

(1) Τιμές ενοικίων για ένα διαμέρισμα 3 δωματίων: 

Αθήνα (κέντρο): περίπου 1.037,21€€/μήνα. 

Αθήνα (προάστια): περίπου 882,00€/μήνα.

Πειραιάς (κέντρο): περίπου 896,00€/μήνα.

Πειραιάς (προάστια): περίπου 639,60€/μήνα. 

Θεσσαλονίκη (κέντρο): περίπου 817,67€/μήνα.

Θεσσαλονίκη (προάστια): περίπου 639,41€/μήνα.

Λάρισα: περίπου 534,00 €/μήνα. 

Ηράκλειο Κρήτης: περίπου 891,67€/μήνα.

Ρόδος: περίπου 850€/μήνα.

Πάτρα: περίπου 692,86€/μήνα.

(2) Τιμές αγοράς: 

Αθήνα (κέντρο): περίπου 3.215,62€/τ.μ.

Αθήνα (προάστια): περίπου 3.258,62€/τ.μ. 

Πειραιάς (κέντρο): περίπου 3.033,33€/τ.μ.

Πειραιάς (προάστια): περίπου €/τ.μ. 

Θεσσαλονίκη (κέντρο): περίπου 3.225,00 €/τ.μ. 

Θεσσαλονίκη (προάστια): περίπου 2.336,36€/τ.μ. 

Λάρισα: περίπου 2.450,00 €/τ.μ.

Ηράκλειο Κρήτης: περίπου 3.540,00 €/τ.μ. 

Ρόδος: περίπου 3.000,00 €/τ.μ. 

Πάτρα: περίπου 2.016,67 €/τ.μ.

Σύνδεσμοι:

(1) Προσχολική Εκπαίδευση:  

Η προσχολική εκπαίδευση (βρεφικοί, βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί) είναι προαιρετική. Τα παιδιά  που συμπληρώνουν το 4ο έτος της ηλικίας τους μέχρι την 31^η Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής ξεκινούν την υποχρεωτική εκπαίδευση και πηγαίνουν στο δημόσιο νηπιαγωγείο της γειτονιάς τους ή σε ιδιωτικό της επιλογής των γονέων. Στα δημόσια νηπιαγωγεία κάθε έτος αλλάζουν τα όρια σχολικής περιφέρειας. Οι εγγραφές γίνονται ηλεκτρονικά. Στην ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης συμπληρώνονται τα στοιχεία του τέκνου, καθώς και άλλων τέκνων που φοιτούν στην ίδια σχολική μονάδα, η διεύθυνση μόνιμης κατοικίας (απαιτείται η επισύναψη πρόσφατου λογαριασμού ΔΕΚΟ, συμβολαίου μίσθωσης ή άλλου πρόσφατου δημοσίου εγγράφου), η επιλογή του προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος ή/και του τμήματος πρόωρης υποδοχής, καθώς και τα στοιχεία των συνοδών των τέκνων κατά την προσέλευση και την αποχώρησή τους από τη σχολική μονάδα. Εν συνεχεία ο γονέας οφείλει να προσκομίσει στη σχολική μονάδα Ατομικό Δελτίο Υγείας Μαθητή, βιβλιάριο εμβολίων καθώς και, προαιρετικά, σε περίπτωση τέκνων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, βεβαίωση από Κέντρο Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ), δημόσιο ιατροπαιδαγωγικό κέντρο ή άλλο δημόσιο φορέα. Για τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία δεν ισχύει η ηλεκτρονική υποβολή αίτησης, αλλά οι γονείς απευθύνονται στη σχολική μονάδα της επιλογής τους.

(2) Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση:

Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση ολοκληρώνεται με τη φοίτηση στο δημοτικό σχολείο, η οποία ξεκινά τη χρονιά κατά την οποία τα παιδιά συμπληρώνουν  το 6ο έτος της ηλικίας τους μέχρι την 31 Δεκεμβρίου. Ο κύκλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης κλείνει με τη φοίτηση στο γυμνάσιο, η οποία συνιστά και το πρώτο στάδιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μετά την υποχρεωτική εκπαίδευση τα παιδιά μπορούν να συνεχίσουν στο τριετές Γενικό ή Επαγγελματικό Λύκειο (μη υποχρεωτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση) ή στη μαθητεία επαγγελματικής και τεχνικής εκπαίδευσης.

Τα παιδιά που φοιτούν στα δημοτικά, τα γυμνάσια και τα λύκεια της χώρας πηγαίνουν στα δημόσια σχολεία της γειτονιάς τους ή σε ιδιωτικό σχολείο επιλογής των γονέων. Ως προς το δημοτικό, πριν από την έναρξη των εγγραφών, η διεύθυνση της σχολικής μονάδας αναρτά σε εμφανές σημείο της σχολικής μονάδας ή/και στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου ανακοίνωση με πληροφορίες σχετικά με τα όρια της περιφέρειας του σχολείου, τις ώρες υποβολής των αιτήσεων και τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν την αίτηση της εγγραφής. Ύστερα από την ολοκλήρωση της φοίτησης στο δημοτικό σχολείο και την έκδοση σχετικού απολυτηρίου, η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ορίζει τα δημοτικά σχολεία, των οποίων οι απόφοιτοι εγγράφονται σε κάθε γυμνάσιο. Εν συνεχεία, η εγγραφή στο αντίστοιχο λύκειο γίνεται υπηρεσιακά. Γενικά, η εγγραφή στα δημόσια σχολεία γίνεται με βάση τον τόπο κατοικίας, όμως οι γονείς μπορούν να επιλέξουν και να αιτηθούν τη φοίτηση των τέκνων σε άλλο είδος σχολείου, όπως λόγου χάρη πειραματικό.

Όλα τα σχολεία ανοίγουν μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. 

(3) Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια (ΑΕΙ). Οι πτυχιούχοι μπορούν στη συνέχεια να προχωρήσουν σε σπουδές για την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου ή διδακτορικού, εφόσον το επιθυμούν. 

Η βασική απαίτηση για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο είναι το απολυτήριο Λυκείου. Λόγω του περιορισμένου αριθμού θέσεων, όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να λάβουν μέρος στις γενικές πανελλήνιες εξετάσεις που πραγματοποιούνται συνήθως τον Ιούνιο. Εξαίρεση από το σύστημα των πανελλήνιων εξετάσεων αποτελούν οι διαδικασίες εισαγωγής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, οι οποίες περιλαμβάνουν ηλεκτρονική αίτηση και κλήρωση.

(4) Ειδικά Σχολεία και Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας

Παράλληλα με τη συμβατική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχουν επίσης και σχολεία για ειδικές ομάδες μαθητών, δηλαδή διαπολιτισμικά σχολεία για αλλοδαπούς και εκπατρισμένους, σχολεία μειονοτήτων για τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη και ανεξάρτητα σχολεία ειδικής αγωγής για παιδιά με αναπηρία. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχουν τα πιλοτικά-πειραματικά σχολεία (σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια), μουσικά σχολεία, θεολογικές σχολές και τμήματα με αθλητικό προσανατολισμό. Υπάρχουν επίσης σχολεία δεύτερης ευκαιρίας για ενήλικους που δεν έχουν συμπληρώσει την 9ετή υποχρεωτική εκπαίδευση. Για την εισαγωγή σε αυτά τα σχολεία υφίστανται ειδικές διαδικασίες.

Σύνδεσμοι:

Η εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων, η οποία αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις λίθους του ευρωπαϊκού μας οικοδομήματος, συνεπάγεται τη θέσπιση σειράς πρακτικών κανόνων που διασφαλίζουν ότι οι πολίτες μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα και εύκολα σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μετακίνηση εντός της ΕΕ με αυτοκίνητο έχει γίνει πολύ πιο εύκολη υπόθεση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει σειρά κοινών κανονισμών που διέπουν την αμοιβαία αναγνώριση των αδειών οδήγησης, τη διάρκεια ισχύος των ασφαλειών αυτοκινήτου, καθώς και τη δυνατότητα καταχώρισης του αυτοκινήτου σας στο μητρώο της χώρας φιλοξενίας.

Η άδεια οδήγησής σας στην ΕΕ

Η ΕΕ έχει θεσπίσει υπόδειγμα εναρμονισμένων αδειών και περαιτέρω ελάχιστες απαιτήσεις για την απόκτηση άδειας. Με αυτό τον τρόπο, οι επικίνδυνοι οδηγοί δεν θα μπορούν να οδηγούν στους δρόμους της Ευρώπης, όπου κι αν δώσουν εξετάσεις οδήγησης.

Από τις 19 Ιανουαρίου 2013, όλες οι άδειες οδήγησης που εκδίδονται από χώρες της ΕΕ έχουν την ίδια εμφάνιση και υφή. Οι άδειες τυπώνονται σε κομμάτι πλαστικού που έχει το μέγεθος και το σχήμα πιστωτικής κάρτας.

Έχουν θεσπιστεί εναρμονισμένες διοικητικές περίοδοι ισχύος για τις άδειες οδήγησης, οι οποίες κυμαίνονται από 10 έως 15 χρόνια για τις μοτοσικλέτες και τα επιβατικά αυτοκίνητα. Με αυτό τον τρόπο, οι αρχές έχουν τη δυνατότητα να επικαιροποιούν τακτικά την άδεια οδήγησης με νέα χαρακτηριστικά ασφαλείας που θα δυσκολεύουν την πλαστογράφηση ή τη νόθευση του εγγράφου, ώστε οι οδηγοί που δεν έχουν άδεια ή η άδειά τους έχει ανακληθεί να δυσκολεύονται περισσότερο να εξαπατήσουν τις αρχές, είτε στη χώρα τους είτε οπουδήποτε αλλού στην ΕΕ.

Η νέα ευρωπαϊκή άδεια οδήγησης προστατεύει επίσης τους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, με τη θέσπιση συστήματος σταδιακής πρόσβασης για μοτοποδήλατα και άλλα μηχανοκίνητα δίτροχα οχήματα. Το σύστημα «σταδιακής πρόσβασης» σημαίνει ότι οι οδηγοί θα πρέπει να αποκτήσουν πρώτα εμπειρία σε ένα δίτροχο μικρότερης ισχύος προτού οδηγήσουν μεγαλύτερη μηχανή. Τα μοτοποδήλατα θα αποτελέσουν επίσης χωριστή κατηγορία με την ένδειξη ΑΜ.

Πρέπει να ζητήσετε την έκδοση άδειας οδήγησης από τη χώρα στην οποία διαμένετε συνήθως ή τακτικά. Πρόκειται γενικά για τη χώρα στην οποία ζείτε για τουλάχιστον 185 ημέρες ανά ημερολογιακό έτος λόγω προσωπικών ή επαγγελματικών δεσμών.

Αν έχετε προσωπικούς ή επαγγελματικούς δεσμούς σε 2 ή περισσότερες χώρες της ΕΕ, ως τόπος συνήθους κατοικίας θεωρείται ο τόπος στον οποίον έχετε προσωπικούς δεσμούς, υπό την προϋπόθεση ότι πηγαίνετε εκεί τακτικά. Ο τελευταίος αυτός όρος δεν απαιτείται εάν διαμένετε σε μια χώρα της ΕΕ για την εκτέλεση αποστολής με καθορισμένη διάρκεια.

Εάν μετακομίσετε σε άλλη χώρα της ΕΕ για σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ο τόπος συνήθους κατοικίας σας δεν αλλάζει. Δικαιούστε όμως να κάνετε αίτηση για άδεια οδήγησης στη χώρα αυτή εάν μπορείτε να αποδείξετε ότι σπουδάζετε εκεί 6 τουλάχιστον μήνες.

Καταχώριση του αυτοκινήτου σας στο μητρώο της χώρας φιλοξενίας

Εάν μετακομίσετε μόνιμα σε άλλη χώρα της ΕΕ και πάρετε μαζί σας το αυτοκίνητό σας, θα πρέπει να το ταξινομήσετε και να καταβάλετε τους προβλεπόμενους φόρους στη νέα σας χώρα.

Δεν υπάρχουν κοινοί κανόνες της ΕΕ για την ταξινόμηση οχημάτων και τους σχετικούς φόρους. Ορισμένες χώρες εφαρμόζουν κανόνες φοροαπαλλαγής για την ταξινόμηση οχήματος εάν μετακομίσετε μόνιμα σε άλλη χώρα και πάρετε μαζί σας το αυτοκίνητό σας.

Για να επωφεληθείτε από φοροαπαλλαγή, πρέπει να ελέγξετε τις προθεσμίες και τους όρους που ισχύουν στη χώρα στην οποία επιθυμείτε να μετακομίσετε.

Ενημερωθείτε από τις εθνικές αρχές σχετικά με τους ακριβείς κανόνες και τις προθεσμίες: https://europa.eu/youreurope/citizens/vehicles/registration/registration-abroad/index_el.htm.

Ασφάλειες αυτοκινήτων

Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να ασφαλίσουν το αυτοκίνητό τους σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ, υπό τον όρο ότι η επιλεγμένη ασφαλιστική εταιρεία έχει άδεια από την εθνική αρχή της χώρας φιλοξενίας να εκδίδει τα σχετικά ασφαλιστήρια συμβόλαια. Εταιρείες που έχουν την έδρα τους σε άλλο κράτος μέλος έχουν δικαίωμα να πωλούν ασφαλιστήρια υποχρεωτικής αστικής ευθύνης μόνο εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Η ασφάλεια θα ισχύει σε ολόκληρη την Ένωση, όπου κι αν συμβεί το ατύχημα.

Φορολογία

Ο φόρος προστιθέμενης αξίας ή ΦΠΑ επί των μηχανοκίνητων οχημάτων κατά κανόνα καταβάλλεται στη χώρα όπου πραγματοποιείται η αγορά του αυτοκινήτου, παρότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ο ΦΠΑ καταβάλλεται στη χώρα προορισμού.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες που ισχύουν κατά την αγορά οχήματος σε ένα κράτος μέλος και την ταξινόμησή του σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, επισκεφθείτε τον εξής σύνδεσμο: https://europa.eu/youreurope/citizens/vehicles/registration/taxes-abroad/index_el.htm.

Εφόσον είστε πολίτης κράτους μέλους της ΕΕ, της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΖ)  ή της Ελβετίας μπορείτε να εισέλθετε στην Ελλάδα επιδεικνύοντας ταυτότητα ή διαβατήριο σε ισχύ. Δεν απαιτείται VISA εισόδου ή άλλη ισοδύναμη διατύπωση. 

Οι εν λόγω πολίτες έχουν το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας και  πρόσβασης στην αγορά εργασίας των προαναφερθέντων κρατών. Μπορούν καταρχήν να εισέρχονται στην Ελλάδα και να παραμένουν για διάστημα τριών μηνών.

Στην περίπτωση που οι εν λόγω πολίτες  επιθυμούν να ασκήσουν επάγγελμα το οποίο στην Ελλάδα ρυθμίζεται με νομοθεσία που καθορίζει τα προσόντα και τη διαδικασία εξασφάλισης άδειας για την άσκησή του, όπως δικηγόρος, ιατρός, μηχανικός κλπ, τότε οι ενδιαφερόμενοι/ες πρέπει να απευθύνονται και στον αρμόδιο φορέα για την έκδοση της σχετικής άδειας άσκησης επαγγέλματος.

Για τη διευκόλυνση των μετακινούμενων εντός ΕΕ παρέχονται, από τις αρμόδιες Υπηρεσίες, κοινά για όλες τις χώρες κοινοτικά έντυπα, π.χ.:

• Φορητό έντυπο (Portable Document)  PD U2 ή SED U008 : δίνει την δυνατότητα στον άνεργο που αναζητά εργασία σε άλλο Kράτος-Mέλος της ΕΕ, να μεταφέρει το επίδομα ανεργίας έως και  τρεις μήνες.
• Έντυπα Ε411 [Δήλωση ανείσπρακτων εισοδημάτων από εκμίσθωση/υπεκμίσθωση ακίνητης περιουσίας (ανείσπρακτα ενοίκια)]
• Φορητό Έντυπο PD U1 ή SED U002: πρόκειται για μια βεβαίωση που χορηγείται για τις περιόδους ασφάλισης και απασχόλησης και χρησιμοποιείται για τη λήψη επιδόματος ανεργίας σε άλλο Kράτος-Mέλος της ΕΕ.
• Έντυπο Ε205: δείχνει ότι ο/η αναζητών/ούσα εργασία είναι ασφαλισμένος/η στη χώρα προέλευσης και παρέχεται από τον αρμόδιο φορέα ασφάλισης.  Τα παραπάνω διοικητικά έγγραφα εκδίδονται από τη χώρα τελευταίας εργασίας. 

Σε περίπτωση παραμονής στη χώρα για περισσότερους από τρεις μήνες πρέπει να εκδοθεί βεβαίωση εγγραφής από το αστυνομικό τμήμα της περιοχής διαμονής. Η άδεια διαμονής επιβεβαιώνει το δικαίωμα για διαμονή ως εργαζόμενα άτομα.. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η ύπαρξη εργασίας ή η κατοχή επαρκών πόρων για τη διαμονή στην Ελλάδα. Εφόσον πληρούνται οι όροι, εκδίδεται η άδεια διαμονής που ισχύει για πέντε χρόνια και μπορεί να ανανεώνεται. 

Κάθε κάτοικος λαμβάνει έναν προσωπικό αριθμό εγγραφής στο φορολογικό μητρώο (ΑΦΜ), από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (ΔΟΥ), που χρειάζεται για τις φορολογικές υπηρεσίες και έναν άλλον αριθμό μητρώου κοινωνικής ασφάλισης (ΑΜΚΑ), από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) ή/και τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).

Οι πολίτες των κρατών μελών της ΕΕ/ΕΖΕΣ/Ελβετίας μπορούν να εργαστούν χωρίς ιδιαίτερη άδεια. Άδεια διαμονής πολιτών ΕΕ για άσκηση έμμισθης δραστηριότητας δίδεται με την προσκόμιση δήλωσης πρόσληψης από εργοδότη/τρια. Σε περίπτωση εξαρτώμενου μέλους οικογενείας εργαζόμενου/ης πολίτη  ή καταχωρισμένου/ης συντρόφου, ισχύουν τα ίδια δικαιώματα με αυτά του εργαζόμενου ατόμου. 

ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΒΕΒΑΙΩΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ 

1. Αίτηση

2. Δικαιολογητικά:

• ακριβές φωτοαντίγραφο ισχύοντος δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου
• βεβαίωση πρόσληψης από τον εργοδότη ή άλλο έγγραφο από το οποίο να προκύπτει απασχόληση σε μισθωτή δραστηριότητα ή άσκηση ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας από τους πολίτες της Ένωσης
• απόδειξη για την εγγραφή τους σε εκπαιδευτικό ίδρυμα και για πλήρη ασφαλιστική κάλυψη ασθενείας, καθώς και δήλωση ή άλλο ισοδύναμο μέσο, από το οποίο να προκύπτει ότι διαθέτουν επαρκείς πόρους

Συμπληρωματικά για μέλη οικογένειας Ε.Ε.:

• επίσημο έγγραφο που πιστοποιεί την ύπαρξη δεσμού συγγένειας
• φωτοαντίγραφο της βεβαίωσης εγγραφής του πολίτη που συνοδεύουν ή έρχονται να συναντήσουν
• φωτοαντίγραφο πιστοποιητικού γέννησης τέκνων ή αντίστοιχο πιστοποιητικό ηλικίας (ανήλικα τέκνα)
• άνω του 21ου έτους τέκνα και ανιόντες, έγγραφο που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή του Κράτους προέλευσης ή καταγωγής που αποδεικνύει ότι τα πρόσωπα αυτά συντηρούνται από τον/την πολίτη της Ένωσης ή ζουν μαζί του/της στην ίδια στέγη στο Κράτος αυτό

3. Φωτογραφίες σε όλες τις περιπτώσεις

Η βεβαίωση χορηγείται ατελώς. Ύστερα από τη συμπλήρωση πέντε ετών διαμονής, είναι δυνατή η υποβολή αίτησης για τη χορήγηση εγγράφου πιστοποίησης μόνιμης διαμονής.

Συμβουλή: Για να έχετε κάλυψη ασθένειας πρέπει να έχετε μαζί σας την ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης ασθένειας από τη χώρα προέλευσης.

Σύνδεσμοι:

Η σημασία της διαφάνειας και της αμοιβαίας αναγνώρισης των διπλωμάτων ως καίριο συμπλήρωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων

Η δυνατότητα αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων και ικανοτήτων μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην απόφαση εύρεσης εργασίας σε μια άλλη χώρα της ΕΕ. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να θεσπιστεί ένα ευρωπαϊκό σύστημα που θα εγγυάται την αμοιβαία αποδοχή των επαγγελματικών ικανοτήτων σε διάφορα κράτη μέλη. Μόνο ένα τέτοιο σύστημα θα διασφαλίσει ότι η έλλειψη αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων δεν θα αποτελέσει εμπόδιο για την κινητικότητα των εργαζομένων εντός της ΕΕ.

Βασικές αρχές για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων στην ΕΕ

Ως βασική αρχή, κάθε πολίτης της ΕΕ θα πρέπει να μπορεί να ασκεί ελεύθερα το επάγγελμά του σε οποιοδήποτε κράτος μέλος. Δυστυχώς, η πρακτική εφαρμογή αυτής της αρχής συχνά παρεμποδίζεται από τις εθνικές απαιτήσεις για την πρόσβαση σε ορισμένα επαγγέλματα στη χώρα φιλοξενίας.

Με σκοπό την υπέρβαση αυτών των διαφορών, η ΕΕ έχει θεσπίσει ένα σύστημα για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Στο πλαίσιο αυτού του συστήματος, γίνεται διάκριση μεταξύ των νομοθετικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων (επαγγέλματα για τα οποία απαιτούνται από τον νόμο ορισμένα επαγγελματικά προσόντα) και των επαγγελμάτων που δεν είναι νομοθετικά κατοχυρωμένα στο κράτος μέλος φιλοξενίας.

Βήματα για τη διαφάνεια των επαγγελματικών προσόντων στην Ευρώπη

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα για την εξασφάλιση της διαφάνειας των επαγγελματικών προσόντων στην Ευρώπη:

• Ενισχυμένη συνεργασία στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, με σκοπό τον συνδυασμό όλων των πράξεων για την εξασφάλιση της διαφάνειας των τίτλων και διπλωμάτων, σε ένα ενιαίο, φιλικό προς τον χρήστη εργαλείο. Παραδείγματα αποτελούν το ευρωπαϊκό βιογραφικό σημείωμα ή το ευρωπαϊκό βιβλιάριο κατάρτισης.
• Σχεδιασμός συγκεκριμένων δράσεων στον τομέα της αναγνώρισης και της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.

Υπέρβαση των διαφορών στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης ολόκληρης της ΕΕ

Τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης στα κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να παρουσιάζουν ουσιαστικές διαφορές. Οι πλέον πρόσφατες διευρύνσεις της ΕΕ, λόγω των διαφορετικών εκπαιδευτικών παραδόσεων, έχουν ενισχύσει περαιτέρω αυτή την πολυμορφία. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται η θέσπιση κοινών κανόνων που θα εγγυώνται την αναγνώριση των ικανοτήτων.

Προκειμένου να υπερβεί αυτή την πολυμορφία των εθνικών προτύπων επαγγελματικών προσόντων, εκπαιδευτικών μεθόδων και δομών κατάρτισης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εισηγηθεί σειρά πράξεων, με σκοπό τη διασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας και αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων τόσο για ακαδημαϊκούς όσο και για επαγγελματικούς σκοπούς.

1. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων

Το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων αποτελεί βασική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά τη διαδικασία αναγνώρισης των επαγγελματικών ικανοτήτων. Ο βασικός στόχος του πλαισίου είναι να δημιουργήσει συνδέσμους μεταξύ των διαφόρων εθνικών συστημάτων επαγγελματικών προσόντων και να εγγυηθεί την ομαλή μεταφορά και αναγνώριση των διπλωμάτων.

2. Εθνικά κέντρα πληροφοριών για την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων (NARIC)

Το 1984, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ιδρύθηκε το δίκτυο των Εθνικών κέντρων πληροφοριών για την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων. Τα NARIC παρέχουν συμβουλές σχετικά με την ακαδημαϊκή αναγνώριση περιόδων σπουδών στο εξωτερικό. Βρίσκονται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και στις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων στην ΕΕ.

3. Ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς ακαδημαϊκών μονάδων (ECTS)

Το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς ακαδημαϊκών μονάδων έχει ως σκοπό να διευκολύνει την αναγνώριση περιόδων σπουδών στο εξωτερικό. Θεσπίστηκε το 1989 και λειτουργεί περιγράφοντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα και επισυνάπτοντας ακαδημαϊκές μονάδες στις συνιστώσες του. Αποτελεί βασικό συμπλήρωμα του ευρέως αναγνωρισμένου προγράμματος Erasmus για την κινητικότητα των σπουδαστών.

4. Europass

Το Europass είναι ένα εργαλείο που διασφαλίζει τη διαφάνεια των επαγγελματικών δεξιοτήτων. Αποτελείται από πέντε τυποποιημένα έγγραφα

• βιογραφικό σημείωμα (CV),
• πρόγραμμα σύνταξης συνοδευτικής επιστολής,
• συμπλήρωμα πιστοποιητικού,
• παράρτημα διπλώματος, και
• έγγραφο κινητικότητας Europass.

Χάρη στο σύστημα Europass, οι δεξιότητες και τα επαγγελματικά προσόντα γίνονται εύκολα και σαφώς κατανοητά στα διάφορα μέρη της Ευρώπης. Σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, έχουν ιδρυθεί εθνικά κέντρα Europass ως τα βασικά σημεία επαφής για άτομα που αναζητούν πληροφορίες σχετικά με το σύστημα Europass.

Αναφορικά με τους ανηλίκους (δηλαδή τα άτομα κάτω των 18 ετών), όσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 15^ο έτος της ηλικίας τους απαγορεύεται να απασχοληθούν σε οποιαδήποτε εργασία, εκτός από συγκεκριμένες εξαιρέσεις, που αφορούν τη συμμετοχή τους σε πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, υπό προϋποθέσεις. Μετά τη συμπλήρωση του 15^ου έτους, οι ανήλικοι απαγορεύεται να απασχοληθούν σε επικίνδυνες, βαριές και ανθυγιεινές εργασίες, καθώς και σε εργασίες που ενδέχεται να επιφέρουν βλάβη στην ψυχική τους υγεία. Οι ανήλικοι μπορούν να απασχολούνται μόνον εφόσον εφοδιαστούν με Βιβλιάριο Εργασίας, ειδικό για συγκεκριμένη εργασία ή ομάδα εργασιών, το οποίο εκδίδεται από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας. Στα πλαίσια της μαθητείας σε Επαγγελματικές Σχολές οι μαθητευόμενοι, μετά την ηλικία των 15 ετών, εργάζονται σε εργοδότες και αποκτούν την αναγκαία εμπειρία. Η νομοθεσία ορίζει επίσης ειδικές διατάξεις ως προς το ωράριο απασχόλησης και την αμοιβή των ανηλίκων (Ν. 1837/1989, Π.Δ. 62/1998, Ν. 3850/2010 και Ν. 4763/2020 για την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση). 

Ο συνηθέστερος τύπος συμβάσεων απασχόλησης για μισθωτούς είναι η σύμβαση αορίστου χρόνου πλήρους απασχόλησης. Σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου υπάρχει, όταν η χρονική διάρκειά της δεν καθορίζεται ρητά, αλλά και όταν αυτό δεν συνάγεται ούτε από το είδος ούτε από το σκοπό της. Η μερική απασχόληση είναι σχετικά περιορισμένη, σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε., όμως κατά τα τελευταία έτη παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξητική τάση. Συνήθης είναι η εποχική απασχόληση σε τουριστικές περιοχές και σε επαγγέλματα που έχουν άμεση σχέση με τον τουρισμό. 

Εργάτες και τεχνίτες, ιδιαίτερα στον οικοδομικό και γεωργικό τομέα αμείβονται με βάση το ημερομίσθιο και σε εβδομαδιαία βάση. 

Ικανός αριθμός επαγγελματιών, όπως π.χ. μηχανικοί, απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη όχι ως μισθωτοί αλλά με έκδοση αποδείξεων παροχής υπηρεσιών.

Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου υπάρχει, όταν συμφωνήθηκε ρητώς ή σιωπηρώς ορισμένη διάρκεια χρόνου εργασίας (λ.χ. 6 μήνες, 1 έτος κλπ), ή μέχρι την επέλευση ορισμένου γεγονότος ή προκύπτει προφανώς αυτή από το είδος και τη φύση της εργασίας για την οποία έχει προσληφθεί ο μισθωτός (όπως λ.χ. γίνεται για συμβάσεις εποχιακής εργασίας ή για την εκτέλεση συγκεκριμένης εργασίας). Δηλαδή, όταν συμφωνείται ρητώς ή σιωπηρώς ορισμένο χρονικό σημείο λήξεως της εργασίας.

Στην κατηγορία των άτυπων μορφών απασχόλησης εμπίπτουν η παροχή υπηρεσιών ή έργου για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, ιδίως στις περιπτώσεις αμοιβής κατά μονάδα εργασίας (φασόν), κατ’ οίκον απασχόλησης κ.λ.π. 

Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, η εξέλιξη των οικονομικών συνθηκών και η πανδημία του κορωνοϊού έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση και εξάπλωση σύγχρονων μορφών απασχόλησης, στην εργασία εξ αποστάσεως (τηλεργασία), με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών που συνδέεται με ηλεκτρονικές πλατφόρμες, με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ή σύμβαση υπηρεσιών ή έργου.

Η εποχική εργασία διέπεται από ευέλικτη μορφή συμβάσεων, δεδομένου ότι προσφέρεται μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, παρέχοντας, έτσι, καθοριστική στήριξη είτε σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ορισμένους τομείς, κυρίως στον τουρισμό και τη γεωργία, είτε σε δραστηριότητες που εκτελούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους για την κάλυψη ειδικών αναγκών. Η σημαντική αύξηση της ζήτησης συνήθως έχει ως αποτέλεσμα την απασχόληση και αλλοδαπών εργαζομένων.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι εποχικές κενές θέσεις εργασίας καλύπτονται κατά προτίμηση από ημεδαπούς και πολίτες της ΕΕ, οι οποίοι έχουν δικαίωμα στην επαγγελματική κινητικότητα στο εσωτερικό της ΕΕ χωρίς περιορισμούς. Όσον αφορά στους πολίτες τρίτων χωρών, ο βασικός νόμος 4251/2014 (Κώδικας Μετανάστευσης), , όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, περιγράφει τους τρόπους εισόδου στη χώρα για εργασία. Στον νόμο περιγράφεται επίσης αναλυτικά η διαδικασία της μετάκλησης, που αφορά στην πλειοψηφία των πολιτών τρίτων χωρών που διαβιούν και εργάζονται στην Ελλάδα. Κάθε δύο (2) χρόνια εκδίδεται Κοινή Υπουργική Απόφαση, η οποία ορίζει τον ανώτατο αριθμό πολιτών τρίτων χωρών, καθώς και τις ειδικότητες για τις οποίες μπορούν να εργαστούν στην Ελλάδα. 

Σύμφωνα με τον εν λόγω νόμο, ως εποχική εργασία νοείται η δραστηριότητα που προσφέρεται για χρονικό διάστημα έως έξι μήνες ετησίως σε ορισμένους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. 

Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει ειδικές ρυθμίσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των εποχικά εργαζομένων.

Στον κλάδο του τουρισμού, το σημαντικότερο δικαίωμα αφορά την επαναπασχόλησή τους κατά την επόμενη εποχιακή περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβάλουν αίτηση εγκαίρως. Εάν ο εργοδότης αρνηθεί να ανανεώσει τη σύμβαση απασχόλησης ή απολύσει τον εργαζόμενο, ο τελευταίος δικαιούται ορισμένα είδη αποζημίωσης, ανάλογα με τις εκάστοτε περιστάσεις. Το δικαίωμα αυτό βασίζεται στη συνταγματική αρχή της ισότητας και της προστασίας της εργασίας, καθώς και στο άρθρο 8 του νόμου 1346/1983, όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο 1545/1985 και καθορίζεται από συλλογικές συμβάσεις.

Επιπλέον, ανάλογα με τη συνολική διάρκεια των συμβάσεων εργασίας τους, οι εποχικά εργαζόμενοι δικαιούνται επίσης ορισμένα οικονομικά επιδόματα και παροχές από τον εργοδότη. Κατά τη διάρκεια της λεγόμενης «νεκρής περιόδου», οι εποχικά εργαζόμενοι υπόκεινται σε ειδικές διατάξεις σε ό,τι αφορά στο επίδομα ανεργίας που παρέχεται από τη  Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ). 

οΟι εποχικά εργαζόμενοι δικαιούνται επίσης ειδική εποχική αποζημίωση από την ΔΥΠΑ, συνήθως το φθινόπωρο, ανάλογα με τον τομέα της ειδικότητας και τις ημέρες ασφάλισής τους κατά τη διάρκεια της προηγούμενης περιόδου.

Σύνδεσμοι:

Με το Π.Δ. 156/1994, το οποίο έχει εφαρμογή τόσο στις συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου όσο και στις συμβάσεις ή σχέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου διάρκειας μεγαλύτερης του ενός μήνα, θεσπίζεται ρητώς υποχρέωση του εργοδότη να γνωστοποιεί στον εργαζόμενο τους ουσιώδεις όρους της συμβάσεως, δηλαδή:

1. Τα στοιχεία ταυτότητας των συμβαλλόμενων μερών (εργοδότης-εργαζόμενος).
2. Τον τόπο παροχής της εργασίας, την έδρα της εταιρείας ή τη διεύθυνση κατοικίας του εργοδότη.
3. Τη θέση ή την ειδικότητα του εργαζομένου, τον βαθμό του, την κατηγορία απασχόλησής του καθώς και το αντικείμενο της εργασίας του.
4. Την ημερομηνία έναρξης της σύμβασης εργασίας και τη διάρκεια αυτής, αν καταρτίζεται για ορισμένο χρόνο.
5. Τη διάρκεια της αδείας με αποδοχές που δικαιούται ο εργαζόμενος καθώς και τον τρόπο και χρόνο χορήγησής της.
6. Το ύψος της αποζημίωσης που οφείλεται και τις προθεσμίες που πρέπει να τηρούν εργοδότης και εργαζόμενος, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σε περίπτωση λύσης της σύμβασης εργασίας με καταγγελία.
7. Τις πάσης φύσεως αποδοχές που δικαιούται ο εργαζόμενος.
8. Τη διάρκεια της ημερήσιας και εβδομαδιαίας απασχόλησης του εργαζομένου.
9. Αναφορά της συλλογικής ρύθμισης που έχει εφαρμογή και καθορίζει τους ελάχιστους όρους αμοιβής και εργασίας του εργαζομένου.

Η ενημέρωση γίνεται μέσα σε δύο μήνες το αργότερο από την έναρξη της εργασίας με πραγματική παράδοση στον εργαζόμενο, κατ’ επιλογή του εργοδότη:

α) γραπτής συμβάσεως εργασίας ή β) άλλου εγγράφου.

Η παράλειψη του εργοδότη να χορηγήσει στον εργαζόμενο τα άνω έγγραφα δεν συνεπάγεται ακυρότητα της συμβάσεως εργασίας. Επιβάλλονται όμως πρόστιμα.

Συγγενείς μορφές

Εκτός από τη σύμβαση «αορίστου χρόνου» και τη σύμβαση «ορισμένου χρόνου», υπάρχουν και άλλες ή παράλληλες συγγενείς μορφές, οι οποίες είναι:

• σύμβαση μισθώσεως έργου: ο εργολάβος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει ένα έργο και η αμοιβή του καταβάλλεται κατά την παράδοση του έργου ή τμήματος του. Η πραγματοποίηση του έργου αυτού επιφέρει αυτόματη λύση της μεταξύ τους σχέσης
• σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών: υπάρχει όταν εκείνος που παρέχει την υπηρεσία-εργασία δεν υποβάλλεται στον έλεγχο του εργοδότη
• σύμβαση μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης: η μερική αφορά σε απασχόληση μικρότερης διάρκειας από την κανονική. Σύμφωνα με τον νόμο πρέπει να είναι συνεχόμενη και να παρέχεται μία φορά την ημέρα, με την εξαίρεση συγκεκριμένων ειδικοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης, ενώ επιτρέπεται η πρόσθετη εργασία. Ο εργοδότης δεν μπορεί να επιβάλει μονομερώς καθεστώς μερικής απασχόλησης. Εκ περιτροπής θεωρείται η απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες το μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή συνδυασμός αυτών με βάση πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας. Ο εργοδότης δικαιούται να την επιβάλει μονομερώς για διάρκεια που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 9 μήνες μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος, εφόσον έχουν περιοριστεί οι δραστηριότητες της επιχείρησης και προηγηθεί διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων ή  (ελλείψει συνδικαλιστικών οργανώσεων) με το σύνολο των εργαζομένων της επιχείρησης.
• σύμβαση προσωρινής απασχόλησης: υπάρχει όταν ο εργαζόμενος παραχωρείται σε τρίτο, τηρουμένων των όρων και των απαγορεύσεων του νόμου. Παρεμφερής είναι η σύμβαση δανεισμού.
• σύμβαση εταιρείας: υπάρχει όταν με κοινές εισφορές επιδιώκεται το κοινό όφελος
• σύμβαση αντιπροσωπείας: υπάρχει όταν ο αντιπρόσωπος ενεργεί βάσει γενικών οδηγιών του εργοδότη, μη υποχρεούμενος να εργάζεται υπό την εποπτεία του ούτε δεσμευμένος από τακτικό ωράριο.

Καταγγελία σύμβασης: η σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου λύεται οποτεδήποτε ελεύθερα από τον εργοδότη, εφόσον τηρήσει τις νόμιμες διατυπώσεις, δηλαδή να κοινοποιήσει έγγραφη καταγγελία της συμβάσεως εργασίας και να καταβάλει την αποζημίωση. Ο εργοδότης μπορεί να απολύσει έναν υπάλληλο είτε απροειδοποίητα (έκτακτη καταγγελία) είτε με προειδοποίηση (τακτική καταγγελία με προμήνυση), οπότε η οφειλόμενη αποζημίωση μειώνεται κατά 50%. 

Με τη διάταξη του άρθρου 65 του νόμου 4808/2021 προβλέπεται ότι με την κοινοποίηση της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας με προμήνυση, ο εργοδότης μπορεί να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής της εργασίας, μερικώς ή πλήρως. Κατά το διάστημα αυτό, οι αποδοχές του εργαζομένου καταβάλλονται πλήρως από τον καταγγέλλοντα εργοδότη μέχρι την εκπνοή του χρόνου προμήνυσης, ενώ ο εργαζόμενος μπορεί να αναλάβει εργασία σε έτερο εργοδότη χωρίς δυσμενείς συνέπειες για αυτόν ως προς τα αποτελέσματα της καταγγελίας, το ύψος της οφειλόμενης αποζημίωσης κατά την εκπνοή του χρόνου της προμήνυσης και τις αποδοχές που οφείλονται από τον καταγγέλλοντα εργοδότη κατά το διάστημα της προμήνυσης.

Προκειμένου για σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου ή έργου, πρέπει για την καταγγελία της να υπάρχει οπωσδήποτε σπουδαίος και δικαιολογημένος λόγος (άρθρο 672 Αστικού Κώδικα).

Ο μισθωτός δικαιούται να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, ελεύθερα και οποτεδήποτε, καθώς και να αποχωρήσει οικειοθελώς από την εργασία του. Οφείλει όμως να προειδοποιήσει σχετικά τον εργοδότη του μέσα στα καθορισμένα από το νόμο χρονικά όρια.

Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 66 του νόμου 4808/2021 ομαδοποιούνται οι περιπτώσεις ακυρότητας της καταγγελίας σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου και παρατίθενται περιπτώσεις στις οποίες η καταγγελία της σύμβασης εργασίας είναι άκυρη για συγκεκριμένους λόγους. Ο εργαζόμενος που ισχυρίζεται ότι η απόλυσή του έγινε για έναν από τους λόγους αυτούς αρκεί να αποδείξει πραγματικά περιστατικά ικανά να στηρίξουν την πεποίθηση ότι η απόλυση έγινε για τον επικαλούμενο λόγο, οπότε εναπόκειται πλέον στον εργοδότη να αποδείξει ότι η απόλυση δεν έγινε για τον λόγο αυτό (αντιστροφή βάρους απόδειξης υπέρ του εργαζομένου).

Αν η απόλυση πάσχει για λόγο διαφορετικό από τους λόγους της παρ. 1, το δικαστήριο, μετά από αίτημα του εργαζομένου ή του εργοδότη, επιδικάζει υπέρ του εργαζομένου ποσό πρόσθετης αποζημίωσης. Η πρόσθετη αυτή αποζημίωση μπορεί να επιδικασθεί, αντί της αναγνώρισης ακυρότητας της καταγγελίας, με μόνο το αίτημα του εργαζομένου και στην περίπτωση που η καταγγελία της σύμβασης πάσχει για κάποιον από τους λόγους της παρ. 1.

Επιπλέον, σύμφωνα με τη ρύθμιση της παρ. 5 του άρθρου 66 του νόμου 4808/2021, στην περίπτωση που έχει ήδη καταβληθεί η αποζημίωση απόλυσης αλλά δεν τηρήθηκαν οι λοιπές προϋποθέσεις της κείμενης νομοθεσίας, το κύρος της καταγγελίας ισχυροποιείται, εφόσον ο εργοδότης καλύψει την τυπική παράλειψη μέσα σε 1 μήνα από την επίδοση της σχετικής αγωγής ή από την υποβολή αιτήματος επίλυσης εργατικής διαφοράς. 

Τέλος, σε περίπτωση καταβολής ελλιπούς αποζημίωσης λόγω σφάλματος ή πλάνης του εργοδότη, η καταγγελία δε λογίζεται άκυρη αλλά διατάσσεται η συμπλήρωση της αποζημίωσης.

Ομαδικές απολύσεις θεωρούνται όσες γίνονται από επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 εργαζόμενους, για λόγους που δεν αφορούν στο πρόσωπο των απολυόμενων αλλά  αποκλειστικά στην επιχείρηση. 

Τονίζεται ότι, εφόσον ενεργοποιηθεί η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων, δεν τίθεται όριο από τον νόμο στον αριθμό των απολύσεων. Ο τελικός αριθμός των απολύσεων είναι προϊόν διαπραγματεύσεων και μόνο. 

Σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για σύμβαση εργασίας αορίστου είτε ορισμένου χρόνου, ο εργοδότης υποχρεούται να υποβάλλει ηλεκτρονική αναγγελία της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» εντός τεσσάρων ημερών από την παράδοση του σχετικού εγγράφου στον απολυόμενο. Εάν ο εργαζόμενος δεν υπογράψει στο έγγραφο, γίνεται κοινοποίηση προς αυτόν με δικαστικό επιμελητή. Η παράβαση της υποχρέωσης ηλεκτρονικής αναγγελίας επιφέρει κυρώσεις.

Σύνδεσμοι:

Ο νόμος 2643/98, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, μεριμνά για την απασχόληση προσώπων ειδικών κατηγοριών, όπως άτομα με αναπηρία, πολυτέκνους, κλπ. 

Προστατευόμενα πρόσωπα : Στις διατάξεις του νόμου αυτού υπάγονται οι ακόλουθες κατηγορίες προσώπων: α) Οι πολύτεκνοι γονείς με τέσσερα τέκνα και άνω, οι τρίτεκνοι γονείς, ένα από τα τέκνα τρίτεκνης οικογένειας και ο επιζών ή ο άγαμος γονέας τριών ανήλικων τέκνων. β) Τα πρόσωπα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον, που έχουν περιορισμένες δυνατότητες για επαγγελματική απασχόληση εξαιτίας οποιασδήποτε χρόνιας σωματικής ή πνευματικής ή ψυχικής πάθησης ή βλάβης (πρόσωπα με ειδικές ανάγκες), εφόσον είναι εγγεγραμμένα στα ειδικά μητρώα ανέργων αναπήρων της  ΔΥΠΑ. Επίσης, προστατεύονται όσοι έχουν τέκνο ή αδελφό ή σύζυγο με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω εξαιτίας βαριών ψυχικών και σωματικών προβλημάτων. Κατ’ εξαίρεση απαιτείται ποσοστό τουλάχιστον 50% στην περίπτωση της νοητικής στέρησης και του αυτισμού. γ) Όσοι έλαβαν μέρος στην Εθνική Αντίσταση (ν. 1285/92) και τα τέκνα τους. Επίσης, τα μέλη αντάρτικων ομάδων κατά την Εθνική Αντίσταση υπό προϋποθέσεις, καθώς και τα τέκνα, ο επιζών σύζυγος και ο επιζών γονέας όσων εκτελέστηκαν ή πέθαναν από τραύματα ή κακουχίες συνεπεία της αντιδικτατορικής τους δράσης από 21.04.1967 έως 24.06.1974. δ) Οι ανάπηροι και οι τραυματίες πολέμου ή πολεμικών γεγονότων, όσοι κατέστησαν ανίκανοι κατά τη στράτευση στις Ένοπλες Δυνάμεις ή στα Σώματα Ασφαλείας και τα τέκνα τους, τα θύματα πολέμου και οι ανάπηροι πολέμου άμαχου πληθυσμού και τα τέκνα τους, οι ανάπηροι ειρηνικής περιόδου και τα τέκνα τους. Επίσης προστατεύονται τα τέκνα και ο επιζών σύζυγος των προσώπων που φονεύθηκαν ή εξαφανίσθηκαν στα πολεμικά γεγονότα της Κύπρου των ετών 1964, 1967 και 1974. ε) Γονείς με τρία ζώντα τέκνα και ένα από τα τρία τέκνα.

Για την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης έναντι ατόμων με αναπηρία, ο εργοδότης υποχρεώνεται στη λήψη όλων των ενδεδειγμένων κατά περίπτωση μέτρων, προκειμένου τα άτομα αυτά να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε θέση εργασίας, να ασκούν αυτήν και να εξελίσσονται, καθώς και δυνατότητα συμμετοχής στην επαγγελματική κατάρτιση, εφόσον τα μέτρα αυτά δεν συνεπάγονται δυσανάλογη επιβάρυνση για τον εργοδότη. Δεν θεωρείται δυσανάλογη η επιβάρυνση, όταν αντισταθμίζεται από μέτρα προστασίας που λαμβάνονται στο πλαίσιο άσκησης της πολιτικής υπέρ των ατόμων με αναπηρία. Τα άτομα των ειδικών κατηγοριών μπορούν να έρχονται σε επαφή με την υπηρεσία του νόμου 2643/98 της ΔΥΠΑ σχετικά με τη δυνατότητα εξεύρεσης εργασίας. 

Ο εργοδότης δεν μπορεί να απολύσει έγκυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και για διάστημα  δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό, εκτός εάν συντρέχει σπουδαίος λόγος. Με τον νόμο 4808/21 προβλέπεται 6μηνη προστασία και για τον πατέρα εργαζόμενο,.

Η νυκτερινή εργασία των γυναικών διέπεται από τις Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας 41 και 89.

Σύνδεσμοι:

Οι εταιρικές επιχειρήσεις (εταιρείες) χωρίζονται σε τρεις υποκατηγορίες, τις Προσωπικές (Ομόρρυθμες, Ετερόρρυθμες, Αφανείς-Συμμετοχικές), τις Κεφαλαιουχικές (Ανώνυμες) και τις Μικτές (Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία).

• στην Ατομική επιχείρηση, είτε απασχολούνται κι άλλα άτομα είτε όχι, ο επιχειρηματίας είναι ταυτόχρονα ιδιοκτήτης και διαχειριστής. Ως μοναδικός εταίρος λοιπόν, ευθύνεται κατά αποκλειστικότητα τόσο για τις αποφάσεις και τη λειτουργία της επιχείρησης όσο και για τις υποχρεώσεις της με το σύνολο της προσωπικής του περιουσίας.
• εταιρική επιχείρηση δημιουργείται όταν συμπράττουν δύο ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με σκοπό την επίτευξη κοινού αποτελέσματος. Η συνεισφορά των εταίρων στη συγκρότηση της εταιρικής περιουσίας μπορεί να είναι ίση ή άνιση, ανάλογα με όσα προβλέπονται στο καταστατικό της.
  • Ομόρρυθμη Εταιρεία (General Partnership): κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της Ομόρρυθμης Εταιρείας είναι ότι κάθε εταίρος ευθύνεται με όλη του την περιουσία, για το σύνολο των υποχρεώσεών της, ακόμη και μετά τη λύση της.
  • Ετερόρρυθμη Εταιρεία (Limited Company): βασικό γνώρισμά της είναι ότι τα ομόρρυθμα μέλη ευθύνονται με όλη τους την περιουσία για τις οικονομικές υποχρεώσεις της εταιρείας και έχουν τη δυνατότητα να αναλάβουν διαχειριστές. Τα ετερόρρυθμα μέλη, αντίθετα, ευθύνονται έως του ποσού της συμμετοχής τους.
  • Αφανής – Συμμετοχική Εταιρεία (Silent Partnership): πρόκειται για σύμπραξη δύο ή περισσοτέρων εταίρων (νομικών ή φυσικών προσώπων), από τους οποίους μόνο ένας εμφανίζεται ως διαχειριστής της εταιρείας και στο όνομα του αναπτύσσεται η δραστηριότητα της. Αυτός ονομάζεται «εμφανής εταίρος», ενώ οι άλλοι (αφανείς) δεν εμφανίζονται σε καμία απολύτως συναλλαγή με τρίτους και σε καμία περίπτωση δεν ευθύνονται για τυχόν χρέη της εταιρείας. Ο εταιρικός δεσμός αναπτύσσεται μόνο στις σχέσεις μεταξύ των εταίρων, καθώς στις προς τα έξω σχέσεις φαίνεται ο εμφανής εταίρος, ο οποίος δείχνει να λειτουργεί μόνος του τη δική του επιχείρηση.
• Κεφαλαιουχική επιχείρηση: στις εταιρείες κεφαλαίου ή ανώνυμες εταιρείες κυριαρχεί το εταιρικό κεφάλαιο και όχι το προσωπικό στοιχείο.
  • Ανώνυμη Εταιρεία (ΑΕ): το κεφάλαιο της ανώνυμης εταιρείας διαιρείται σε ίσα μερίδια τα οποία ονομάζονται μετοχές. Μετοχή ονομάζεται επίσης και το αξιόγραφο το οποίο ενσωματώνει και εκφράζει καθένα από τα μέρη αυτά του κεφαλαίου, καθώς επίσης και η ιδιότητα του να είναι κάποιος μέτοχος (μέλος της ΑΕ). Κάθε μέτοχος ευθύνεται μέχρι του ποσού της μετοχής του και μπορεί ελεύθερα να μεταβιβάσει τις μετοχές του σε άλλο πρόσωπο, χωρίς να επηρεάζεται η εταιρεία.
• Μεικτή Επιχείρηση: αποτελεί μια ενδιάμεση νομική μορφή, δανειζόμενη στοιχεία τόσο από την προσωπική εταιρεία (ΟΕ, ΕΕ) όσο και από την κεφαλαιουχική (ΑΕ). Είναι σύνηθες το φαινόμενο της μετατροπής προσωπικών εταιρειών σε μικτές (ΕΠΕ - ΙΚΕ) ή μικτών σε κεφαλαιουχικές (ΑΕ) ακολουθώντας έτσι μια λογική πορεία ανάπτυξης της επιχείρησης
  • Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ): συνδυάζει τα πλεονεκτήματα της ομόρρυθμης εταιρείας και εκείνα της ανώνυμης εταιρείας. Η εταιρεία περιορισμένης ευθύνης χρησιμοποιείται για δραστηριότητες μικρότερης κλίμακας από αυτές των ΑΕ, ενώ το κεφάλαιο της διαιρείται σε μερίδια, που αποκτούν διάφορα άτομα, τα οποία ευθύνονται αποκλειστικά και μόνο για τα μερίδια που κατέχει το καθένα.
  • Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (ΙΚΕ): πρόκειται για μια εταιρική μορφή που λειτουργεί ως ενδιάμεσος κρίκος των μικρών και μεγάλων εταιρειών, παρουσιάζοντας αρκετές ομοιότητες με την ΕΠΕ, χωρίς όμως να εμπίπτει στις «εταιρικές» οδηγίες της Ε.Ε. Αντιστοιχεί στο διεθνή όρο Private Company, παραπέμπει στην Societas Private Europaea (Ευρωπαϊκή Ιδιωτική Εταιρεία), ενώ μπορεί να είναι και μονοπρόσωπη. Ειδικό χαρακτηριστικό της ΙΚΕ και εξήγηση της προσαρμοστικότητας, χρηστικότητας και ευελιξίας της είναι όχι τόσο το απαιτούμενο κεφάλαιο που μπορεί να είναι και μηδενικό, όσο η μεγάλη ελευθερία των διατάξεων του καταστατικού της (νόμος 4072/2012, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει).
• Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚοινΣΕπ): πρόκειται για ένα αστικό συνεταιρισμό κοινωνικού σκοπού, με περιορισμένη ευθύνη των μελών του, που όμως διαθέτει εμπορική ιδιότητα. Οι ΚοινΣΕπ διακρίνονται σε τρεις κύριες κατηγορίες ανάλογα με τον ειδικό σκοπό που εξυπηρετούν: α) ΚοινΣΕπ Ένταξης, β) ΚοινΣΕπ Κοινωνικής Φροντίδας και γ) ΚοινΣΕπ Συλλογικού και παραγωγικού σκοπού.
• Νεοφυής επιχείρηση (Start-Up): πρόκειται για ένα προσωρινό οργανισμό που σχηματίζεται με σκοπό την ταχεία ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας ένα επαναλαμβανόμενο και επεκτάσιμο επιχειρηματικό μοντέλο. Η μέση διάρκεια «ζωής» μιας Start-Up είναι το ένα έτος, καθώς σε δύο χρόνια το πολύ θα πρέπει να έχει αποκτήσει δομή και λειτουργίες κανονικής επιχείρησης. Ουσιαστικά, με την υλοποίηση του επενδυτικού πλάνου, οι ιδιοκτήτες πρέπει να αποφασίσουν τι είδος νομική μορφή θα πάρει το εγχείρημά τους. Συνηθέστερες νομικές μορφές που υιοθετούν οι Start-Up είναι οι ΕΠΕ και ΙΚΕ, αν και έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν στη συνέχεια σε όλες τις άλλες εταιρικές μορφές.

Σύσταση επιχειρήσεων:

• Η Σύσταση των ΑΕ & ΕΠΕ (που συστήνονται αυτοτελώς και δεν προέρχονται από μετατροπή ή μετασχηματισμό) γίνεται μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής των Υπηρεσιών Μιας Στάσης (ΥΜΣ), στην οποία έχουν πρόσβαση μόνο πιστοποιημένοι συμβολαιογράφοι που λειτουργούν ως ΥΜΣ.
• Οι ΟΕ, ΕΕ & ΙΚΕ συστήνονται μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής των ΥΜΣ, στην οποία έχουν πρόσβαση μόνο οι ΥΜΣ των αρμόδιων Επιμελητηρίων.
• Των συστάσεων μέσω των ΥΜΣ εξαιρούνται α) οι εταιρείες (ΑΕ, ΕΠΕ, ΟΕ & ΕΕ) που για να  προβούν σε έναρξη επιτηδεύματος πρέπει να έχουν λάβει προηγουμένως σχετική άδεια (όπως π.χ. οι εταιρείες υγειονομικού ενδιαφέροντος), καθώς και β) τα Υποκαταστήματα Αλλοδαπής, που συστήνονται μόνο μέσω των Υπηρεσιών ΓΕΜΗ των Επιμελητηρίων.
• Όλες οι ΙΚΕ συστήνονται μέσω των ΥΜΣ (ανεξαρτήτως αντικειμένου και ανεξαρτήτως αν έχουν λάβει προηγουμένως σχετική άδεια).
• Οι ατομικές επιχειρήσεις εγγράφονται στο ΓΕΜΗ και στα Επιμελητήρια με την βεβαίωση έναρξης επιτηδεύματος της ΔΟΥ.

Τα δικαιολογητικά σύστασης κάθε μορφής επιχείρησης ορίζονται στην ΚΥΑ Κ1-802/23-3-2011 – ΦΕΚ 470/Β/2011.

Για την υποστήριξη όσων ανέργων επιθυμούν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση, η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) διαθέτει ενίοτε προγράμματα επιχορήγησης Νέων Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΝΕΕ). Παράλληλα, το Υπουργείο Ανάπτυξης  υλοποιεί ειδικά προγράμματα start-up επιχειρήσεων.

Ακόμη, για όσους παύσουν τη λειτουργία της επιχείρησης τους προβλέπεται η  καταβολή βοηθήματος ανεργίας, εφόσον δεν οφείλουν ασφαλιστικές εισφορές (ή έχουν προβεί σε ρύθμιση) και πληρούν τα παρακάτω:

• Πραγματοποίηση τουλάχιστον τριών ετών ασφάλισης (συνεχώς ή διακεκομμένα) στον ασφαλιστικό φορέα που υπάγονται.
• Το συνολικό ατομικό καθαρό φορολογητέο εισόδημα των δύο τελευταίων φορολογικών ετών που προηγούνται του έτους υποβολής της αίτησης να μην υπερβαίνει αθροιστικά το ποσόν των 30.000 ευρώ και το αντίστοιχο συνολικό οικογενειακό εισόδημα να μην υπερβαίνει αθροιστικά το ποσόν των 40.000 ευρώ.
• Αποδεδειγμένη διακοπή του επαγγέλματος από την 1η Ιανουαρίου 2012 και εφεξής.
• Ο δικαιούχος να μην παρέχει εξαρτημένη εργασία, να μην αυταπασχολείται, να μην έχει υπαχθεί στην προαιρετική ασφάλιση, να μην συνταξιοδοτείται και να μην έχει υποβάλει αίτηση για συνταξιοδότηση.
• Ο δικαιούχος να μην έχει μεταβιβάσει την επιχείρησή του ή το μερίδιο ή τις μετοχές του στην επιχείρηση, στην οποία ανήκε, σε σύζυγο ή σε πρόσωπο α΄ και β΄ βαθμού συγγένειας.
• Ο δικαιούχος να διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα.

Για την καταβολή του επιδόματος των 540,50 €ευρώ τον μήνα υποβάλλεται αίτηση εντός τριών (3) μηνών από την επομένη της απόφασης διαγραφής του ενδιαφερόμενου από τα μητρώα ασφαλισμένων. Το επίδομα καταβάλλεται για χρονικό διάστημα 3 - 9 μηνών, ανάλογα με τα έτη ασφάλισης. 

Σύνδεσμοι:

Από την 01.05.2025 προσδιορίζεται ο νόμιμος κατώτατος μισθός και το νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο, για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, χωρίς ηλικιακή διάκριση, ως εξής: 

α) Για τους υπαλλήλους ο κατώτατος μισθός ορίζεται στα οκτακόσια τριάντα  ευρώ (880,00 €). 

β) Για τους εργατοτεχνίτες το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται στα τριάντα επτά  ευρώ και επτά λεπτά (39,30€). Οι εργαζόμενοι αμείβονται για την εργασία τους συνήθως σε μηνιαία, εβδομαδιαία ή ημερήσια βάση. Ο εργοδότης παρέχει τον μισθό, αφού αφαιρεί από αυτόν τις υποχρεωτικές συνεισφορές του εργαζόμενου (για κοινωνική ασφάλιση και φόρο εισοδήματος). Ο εργοδότης αποδίδει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, που παρακράτησε από την αμοιβή του εργαζόμενου, στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, μαζί με την συνεισφορά του εργοδότη. Επίσης αποδίδει στην εφορία τους τυχόν παρακρατηθέντες φόρους μισθοδοσίας.

Οι εργοδότες τηρούν αναλυτική κατάσταση μισθοδοσίας. Ο εργαζόμενος μπορεί να λαμβάνει μηνιαία γραπτή ανάλυση των αποδοχών του, προκειμένου να βλέπει τον μισθό, τα επιδόματα και τις κρατήσεις.

Συνήθης πρακτική για καθορισμό μισθών είναι μέσω των συλλογικών συμβάσεων. Συχνά οι εργοδότες πληρώνουν τους εργαζόμενους με μισθό μεγαλύτερο των συλλογικών συμβάσεων, ειδικά όταν οι εργαζόμενοι είναι εξειδικευμένοι και το επίπεδο της αγοράς εργασίας στη συγκεκριμένη ειδικότητα είναι υψηλό.

Οι συλλογικές συμβάσεις  αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων στις οποίες είναι δυνατή η υποβοήθηση από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.. 

Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας καθορίζουν κάθε χρόνο κατώτατα όρια μισθών για τα περισσότερα επαγγέλματα. Στο βασικό μισθό της συλλογικής σύμβασης, ο οποίος εξαρτάται από την ειδικότητα και το επίπεδο εκπαίδευσης, προστίθενται τα επιδόματα οικογενειακών βαρών, πολυετίας και εμπειρίας, ανθυγιεινής εργασίας (όπου αυτό θεωρείται δικαιολογημένο) και άλλα που σχετίζονται με τις συγκεκριμένες ανάγκες της εργασίας. Στο πλαίσιο συλλογικών συμβάσεων καθορίζονται οι όροι πληρωμής για εργασία πέραν των κανονικών ωρών εργασίας (υπερωρία), και για εργασία τα Σάββατα, τις Κυριακές ή δημόσιες αργίες. Πληρωμή σε μορφή φιλοδωρημάτων ή άλλων απολαβών στη βάση αποτελεσμάτων παρέχονται από αριθμό οργανισμών κυρίως σε διευθυντικές θέσεις ή θέσεις που σχετίζονται με τις πωλήσεις. 

Σε περιπτώσεις κινδύνου χρεοκοπίας της επιχείρησης, λόγω οικονομικής κρίσεως, είναι δυνατόν να υπογραφούν επιχειρησιακές συμβάσεις με χαμηλότερες αποδοχές των εργαζομένων.

Στις ιδιωτικές επιχειρήσεις  παρέχεται 13ος μισθός τα Χριστούγεννα, μισός μισθός το Πάσχα και μισός μισθός το καλοκαίρι. Οι αμοιβές προστατεύονται σε περιπτώσεις ασθενείας μέσω του συστήματος των Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή μέσω συλλογικών συμβάσεων ή και των δύο.

Ο μηνιαίος μισθός εισπράττεται από τον μισθωτό συνήθως στο τέλος του μήνα. Σε ορισμένους Οργανισμούς ο μηνιαίος μισθός καταβάλλεται σε δύο δόσεις, στις 15 και στο τέλος του μήνα. Οι εργαζόμενοι με ημερομίσθιο αμείβονται στο τέλος της εβδομάδας.  Η μισθοδοσία καταβάλλεται υποχρεωτικά με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό. 

Σύνδεσμοι:

Το ωράριο εργασίας διακρίνεται σε νόμιμο, δηλαδή αυτό που ορίζεται από νομοθετικές διατάξεις, και σε συμβατικό, δηλαδή αυτό που ορίζεται από ατομικές ή συλλογικές συμβάσεις και δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το νόμιμο. Με το άρθρο 58 του νόμου 4808/2021, το νόμιμο εβδομαδιαίο ωράριο εργασίας καθορίστηκε σε 45 ώρες για 5ήμερη εργασία και σε 48 ώρες για 6ήμερη εβδομαδιαία εργασία. Επίσης, για την 5ήμερη εργασία, το νόμιμο ημερήσιο ωράριο καθορίσθηκε σε 9 ώρες και για την 6ήμερη εργασία παρέμεινε στις 8 ώρες.

Συμβατικό ωράριο καλείται το καθοριζόμενο με ατομικές ή συλλογικές συμβάσεις ωράριο εργασίας και δύναται να είναι μικρότερο ποτέ όμως μεγαλύτερο από το νόμιμο. Ειδικότερα, με την από 14-2-84 Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) καθώς και το άρθρο 55 του ν.4808/2021, καθορίστηκε σε 40 ώρες την εβδομάδα το οποίο ανέρχεται σε 8 ώρες ημερησίως επί πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και 6,40 ώρες ημερησίως επί εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.

Όταν ο χρόνος ημερήσιας εργασίας υπερβαίνει τις 4 ώρες, προβλέπεται διάλειμμα τουλάχιστον 15 λεπτών και μέγιστης διάρκειας 30 λεπτών.

Η ελάχιστη ημερήσια ανάπαυση των εργαζομένων δεν μπορεί να είναι κατώτερη από 11 ώρες. Ανά εβδομάδα απαιτείται να εξασφαλίζεται ελάχιστη περίοδος συνεχούς ανάπαυσης 24 ωρών, η οποία συμπεριλαμβάνει κατ’ αρχήν την Κυριακή. Σε περίπτωση πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, οι εργαζόμενοι δικαιούνται δύο ημέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης.

Η υπέρβαση του συμβατικού ωραρίου εργασίας χαρακτηρίζεται ως υπερεργασία και ανήκει στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη. Οι 5 ώρες υπερεργασίας επί 5ημέρου (από την 41η έως την 45η ώρα) ή οι 8 ώρες υπερεργασίας επί 6ημέρου (από την 41η έως την 48η ώρα), αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20% και δεν συνυπολογίζονται στα επιτρεπόμενα όρια υπερωριακής απασχόλησης που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις.

Η υπέρβαση του νομίμου ωραρίου θεωρείται υπερωρία και αμείβεται δε με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Το ανώτατο όριο πραγματοποίησης υπερωριακής απασχόλησης σε όλες τις επιχειρήσεις και για όλους τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα διαμορφώνεται σε 150 ώρες ετησίως και μέχρι 3 ώρες ημερησίως. Η υπερωριακή απασχόληση που πραγματοποιείται χωρίς την τήρηση των προβλεπόμενων όρων χαρακτηρίζεται ως παράνομη υπερωρία, για την οποία ο μισθωτός δικαιούται για κάθε ώρα αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120%. 

Σύνδεσμοι:

Τα είδη αδείας που ένας εργαζόμενος είναι δυνατόν να λάβει είναι τα εξής:

Ετήσια κανονική άδεια: κάθε μισθωτός από την έναρξη της εργασίας του σε επιχείρηση και μέχρι τη συμπλήρωση δώδεκα μηνών συνεχούς απασχόλησης, δικαιούται να λάβει ποσοστό της ετήσιας κανονικής άδειας με αποδοχές κατά αναλογία με το χρόνο εργασίας που έχει συμπληρώσει στην ίδια επιχείρηση. Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται με βάση ετήσια άδεια 24 εργάσιμων ημερών ή, αν στην επιχείρηση εφαρμόζεται σύστημα 5νθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, 20 εργάσιμων ημερών, χωρίς να υπολογίζεται σε αυτές η ημέρα της εβδομάδας κατά την οποία δεν απασχολούνται οι μισθωτοί λόγω του εφαρμοζόμενου συστήματος εργασίας. Ο εργοδότης υποχρεούται μέχρι τη λήξη του πρώτου ημερολογιακού έτους, εντός του οποίου προσελήφθη ο μισθωτός, να χορηγήσει σε αυτόν την παραπάνω αναλογία της κανονικής άδειας. 

Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει την ετήσια κανονική άδεια με αποδοχές, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησής του στην επιχείρηση. Η άδεια αυτή επαυξάνεται κατά μία εργάσιμη ημέρα για κάθε έτος απασχόλησης επιπλέον του πρώτου μέχρι τις 26 εργάσιμες ημέρες ή μέχρι και τις 22 εργάσιμες ημέρες, αν στην επιχείρηση εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, η κατάτμηση του χρόνου αδείας εντός του ημερολογιακού έτους σε δύο περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης.

Για καθένα από τα επόμενα ημερολογιακά έτη ο μισθωτός δικαιούται να λάβει από την 1η Ιανουαρίου εκάστου έτους την κανονική ετήσια άδεια με αποδοχές, καθώς και το επίδομα αδείας (μισός επιπλέον μισθός για τους υπάλληλους του ιδιωτικού τομέα).

Η κανονική άδεια χορηγείται μέχρι το πρώτο 3μήνο του επόμενου έτους, διαφορετικά ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στον εργαζόμενο τις αποδοχές αδείας, απλές μεν όταν δεν υπάρχει πταίσμα ή αμέλεια του ιδίου, διπλές δε, δηλαδή με προσαύξηση 100%, όταν υπάρχει αμέλεια ή πταίσμα του εργοδότη.

Κάθε μισθωτός ο οποίος συνδέεται με σύμβαση εξαρτημένης σχέσης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, δικαιούται να λάβει ετήσια άδεια με αποδοχές από την έναρξη της απασχόλησής του σε συγκεκριμένη υπόχρεη επιχείρηση, χωρίς να απαιτείται η συμπλήρωση βασικού χρόνου εργασίας [συνδυασμός των διατάξεων του άρθρου 1 του Ν. 3302/2004 (ΦΕΚ 267/ Α’/28-12-2004), της αρ. πρωτ. 3392/01-03-2005 εγκυκλίου του Υπουργού Απασχόλησης καθώς και του άρθρου 61 του ν.4808/21 (Α΄101)].

Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη αναλογικά (ποσοστό) με βάση το χρονικό διάστημα που απασχολήθηκε ο εργαζόμενος στον εργοδότη αυτόν. Η αναλογία της χορηγούμενης άδειας υπολογίζεται βάσει ετήσιας αδείας 20 εργασίμων ημερών επί πενθημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και 24 εργασίμων ημερών επί εξαημέρου, η οποία αντιστοιχεί σε 12 μήνες συνεχούς απασχόλησης. Ο εργοδότης υποχρεούται μέχρι τη λήξη του πρώτου τριμήνου του επόμενου ημερολογιακού έτους από το ημερολογιακό έτος εντός του οποίου προσελήφθη ο μισθωτός, να χορηγήσει τμηματικά την ετήσια κανονική άδεια με αποδοχές, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησης του στην υπόχρεη επιχείρηση. Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος ο μισθωτός δικαιούται να λάβει την ετήσια κανονική άδεια με αποδοχές, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησης του στην υπόχρεη επιχείρηση και υπολογίζεται όπως ανωτέρω. Η άδεια αυτή επαυξάνεται κατά μία (1) εργάσιμη ημέρα για κάθε έτος απασχόλησης επιπλέον του πρώτου μέχρι τις είκοσι έξι (26) εργάσιμες ημέρες σε περίπτωση εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή μέχρι τις είκοσι δύο (22) ημέρες αν στην επιχείρηση εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος καθώς και τα επόμενα ο μισθωτός δικαιούται να λάβει ολόκληρη την ετήσια άδειά του και σε κάθε χρονικό σημείο του έτους αυτού.

Εργαζόμενοι που έχουν συμπληρώσει υπηρεσία 10 ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, δικαιούνται άδεια 30 εργάσιμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και 25 εργάσιμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (αρ.3 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.2008/2009). Από 01-01-2008 δε, μετά τη συμπλήρωση 25ετούς υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας, οι εργαζόμενοι δικαιούνται 1 επιπλέον ημέρα αδείας, δηλαδή συνολικά 31 εργάσιμες ημέρες επί συστήματος εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και 26 εργάσιμες ημέρες επί συστήματος πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας αντίστοιχα.  

Αναρρωτική άδεια (σε περίπτωση ασθένειας)

Η διάρκεια της άδειας εξαρτάται από τον χρόνο υπηρεσίας του εργαζομένου στην επιχείρηση:

άδεια 1/2 έτους για διάφορες ασθένειες, εάν έχει εργαστεί 4 μήνες κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, άδεια 1 έτους για την ίδια ασθένεια εάν έχει εργαστεί 12 μήνες κατά τη διάρκεια των 2 τελευταίων ετών, άδεια 2 ετών για την ίδια ασθένεια εάν έχει εργαστεί 60 μήνες κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών.

Εκπαιδευτική και σπουδαστική άδεια για όσους σπουδάζουν, προκειμένου να συμμετάσχουν σε εξετάσεις, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συμπληρώσει έναν χρόνο εργασίας.

Άδεια μητρότητας και λοχείας: σύμφωνα με την εθνική συλλογική σύμβαση εργασίας, η εργαζόμενη δικαιούται δεκαεπτά (17)  εβδομάδες άδειας μητρότητας με αποδοχές: οκτώ (8) εβδομάδες πριν από τον τοκετό και  εννέα (9) εβδομάδες μετά τον τοκετό. Εάν η εργαζόμενη δεν χρησιμοποιήσει όλη την άδεια που της αναλογεί την περίοδο πριν από τον τοκετό, μπορεί να χρησιμοποιήσει το υπόλοιπο της άδειας μετά.

Ειδική άδεια προστασίας μητρότητας: Υπό προϋποθέσεις, ύστερα από την άδεια λοχείας και την ισόχρονη προς το μειωμένο ωράριο άδεια, οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται να αιτηθούν τη χορήγηση εξάμηνης άδειας προστασίας μητρότητας, οπότε καταβάλλονται παροχές από την ΔΥΠΑ.

Άδεια πατρότητας:  με τον νόμο 4808/2021 προβλέπεται η παροχή άδειας 14 ημερών στον πατέρα ύστερα από τη γέννηση του τέκνου.

Γονική άδεια: κάθε εργαζόμενος γονέας έχει δικαίωμα γονικής άδειας για την ανατροφή του τέκνου του, διάρκειας 4 μηνών, την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει συνεχόμενα ή τμηματικά, μέχρι το τέκνο να συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για τους 2 πρώτους μήνες η ΔΥΠΑ καταβάλλει επίδομα γονικής άδειας στον κάθε γονέα, μηνιαίως, ποσού ίσου με τον ελάχιστο νόμιμο, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.

Άδεια φροντίδας τέκνου: οι γονείς δικαιούνται, εναλλακτικώς μεταξύ τους, την άδεια φροντίδας τέκνου. Η άδεια χορηγείται για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας μητρότητας ή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας ή της γονικής άδειας, ως μειωμένο ωράριο. Κατά το παραπάνω διάστημα, ο γονέας δικαιούται είτε να προσέρχεται κατά 1 ώρα αργότερα είτε να αποχωρεί κατά 1 ώρα νωρίτερα κάθε ημέρα από την εργασία είτε να τη διακόπτει κατά 1 ώρα ημερησίως, σύμφωνα με την αίτησή του.

Άδεια φροντιστή: κάθε εργαζόμενος δικαιούται άδεια φροντιστή, διάρκειας έως 5 εργάσιμων ημερών για κάθε ημερολογιακό έτος, για τη φροντίδα προσώπου, εφόσον αυτό έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο.

Παράλληλα προβλέπονται και άλλες άδειες ή διευκολύνσεις για τους γονείς και τους φροντιστές (απουσία για λόγους ανωτέρας βίας, υποβολή αίτησης για ευέλικτη ρύθμιση της εργασίας, άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης, καθώς και άδεια λόγω ασθένειας ή νοσηλείας τέκνου).

Τέλος, υπάρχουν ρυθμίσεις για τη χορήγηση άδειας για την υποβολή σε μεθόδους ιατρικής υποβοήθησης της αναπαραγωγής, καθώς και προγεννητικού ελέγχου.

Επίσημες αργίες: 

1^η Ιανουαρίου (Πρωτοχρονιά)

6^η  Ιανουαρίου (Άγια Θεοφάνεια)

Καθαρή Δευτέρα (Κινητή)

25 Μαρτίου (Ευαγγελισμός και Εθνική Εορτή)

Μεγάλη Παρασκευή Ορθοδόξου Πάσχα (Κινητή)

Κυριακή του Πάσχα (Κινητή)

Δευτέρα του Πάσχα (Κινητή)

1^η Μαΐου Εργατική Πρωτομαγιά

Αγίου Πνεύματος (Κινητή)

15 Αυγούστου (Κοίμηση Θεοτόκου)

28 Οκτωβρίου (Εθνική Εορτή)

25^η Δεκεμβρίου Χριστούγεννα

26^η Δεκεμβρίου Δεύτερη ημέρα Χριστουγέννων

Σύνδεσμοι:

Καταγγελία σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου 

Ο εργοδότης μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου πριν από τη λήξη της, μόνο όταν συντρέχουν «σπουδαίοι λόγοι», οι οποίοι μπορεί να είναι οι εξής: ανεπαρκής εκτέλεση των καθηκόντων στο πλαίσιο της εργασίας, επαγγελματική ανεπάρκεια, πτώχευση της επιχείρησης ή περιορισμός των δραστηριοτήτων της, συχνές απουσίες του εργαζομένου κτλ. 

Εάν η καταγγελία της σύμβασης εργασίας γίνεται επειδή συντρέχουν «σπουδαίοι λόγοι», ο εργοδότης δεν είναι υποχρεωμένος να καταβάλει αποζημίωση. 
Ωστόσο, η έννοια του «σπουδαίου λόγου» είναι νομική και, ως εκ τούτου, ελέγχεται από τα δικαστήρια. Στην περίπτωση μη πραγματικών «σπουδαίων λόγων», η καταγγελία της σύμβασης δεν είναι έγκυρη και πρέπει να καταβληθεί το σύνολο της αποζημίωσης. 

Καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου 

α) Τακτική καταγγελία σύμβασης εργασίας: η καταγγελία της σύμβασης εργασίας με προμήνυση και η, εκ των προτέρων, σχετική γραπτή κοινοποίηση στον απολυθέντα αποτελούν τα χαρακτηριστικά αυτού του είδους καταγγελίας σύμβασης εργασίας. 

Η γραπτή κοινοποίηση πρέπει να φέρει την υπογραφή του εργοδότη ή ενός νόμιμου αντιπροσώπου του και πρέπει να παραδοθεί στον εργαζόμενο τουλάχιστον ένα μήνα και το πολύ 4 μήνες (ανάλογα με τον συνολικό χρόνο απασχόλησης του απολυθέντος) πριν από την καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Η προφορική κοινοποίηση δεν είναι νόμιμη ούτε έγκυρη. 

Στην περίπτωση τακτικής καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, κάθε σχέση εργασίας λήγει μετά την προαναφερθείσα περίοδο (1 – 4 μηνών) εντός της οποίας πρέπει να έχει παραδοθεί η σχετική κοινοποίηση. 

β) Άτακτη καταγγελία σύμβασης εργασίας: 

στην περίπτωση αυτή, η περίοδος απόλυσης ξεκινά την ημέρα παράδοσης της προμήνυσης ή την ημέρα που ενδεχομένως καθορίζεται στην προμήνυση. 

Σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για σύμβαση εργασίας αορίστου είτε ορισμένου χρόνου, καθώς και για τακτική ή άτακτη καταγγελία σύμβασης εργασίας, ο εργοδότης υποχρεούται να υποβάλλει ηλεκτρονικά την καταγγελία της σύμβασης εργασίας στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ. 

Ο εργοδότης οφείλει να καταβάλλει στους απολυθέντες αποζημίωση ανάλογη με τον χρόνο απασχόλησης και τον μισθό/το ημερομίσθιο του τελευταίου μήνα, εκτός και εάν οι λόγοι είναι, ή έχουν αποδειχθεί εκ του νόμου ότι είναι «σπουδαίοι». 

Στην περίπτωση νομότυπης τακτικής καταγγελίας σύμβασης εργασίας (δηλ. με έγκαιρη γραπτή κοινοποίηση) ο εργοδότης καταβάλλει μόνο το ήμισυ της καθιερωμένης αποζημίωσης. 

Εάν ο απολυόμενος έχει εργασθεί στον εργοδότη για διάστημα 2 μηνών έως 1 έτος, ο εργοδότης μπορεί να τον απολύσει αμέσως και να του καταβάλει αποζημίωση 1 μισθού, ή να του δώσει 1 μήνα ειδοποίηση και να του καταβάλει αποζημίωση μισού μισθού.

Ανάλογα ισχύουν για μεγαλύτερες περιόδους εργασίας. Όταν η αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας υπερβαίνει τις αποδοχές δύο (2) μηνών, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει κατά την απόλυση μέρος της αποζημίωσης που αντιστοιχεί στις αποδοχές δύο (2) μηνών. Το υπόλοιπο ποσό καταβάλλεται σε διμηνιαίες δόσεις.

γ) Ομαδικές απολύσεις 

Ομαδικές απολύσεις θεωρούνται όσες γίνονται από επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 εργαζόμενους, για λόγους που δεν αφορούν στο πρόσωπο των απολυόμενων αλλά οποιαδήποτε άλλη οικονομική ή τεχνική ανεπάρκεια της επιχείρησης. Για τις ομαδικές απολύσεις ισχύουν τα ίδια σε ότι αφορά στον υπολογισμό της αποζημίωσης, διαφορετική όμως είναι η διαδικασία που έχει θεσμοθετηθεί για την πραγματοποίησή τους. Για να εφαρμοσθεί η νομοθεσία για τις ομαδικές απολύσεις πρέπει να ξεπεραστούν τα παρακάτω όρια για κάθε ημερολογιακό μήνα: 

• 6 εργαζόμενοι για επιχειρήσεις με 20 έως 150 εργαζόμενους.
• Ποσοστό 5% του προσωπικού και μέχρι 30 άτομα για επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 150 εργαζόμενους. Το ποσοστό αυτό καθορίζεται για κάθε ημερολογιακό εξάμηνο.

Ο αριθμός του προσωπικού περιλαμβάνει το σύνολο των απασχολούμενων τόσο στο κεντρικό όσο και σε τυχόν υποκαταστήματα. Για τον καθορισμό των ορίων λαμβάνεται υπόψη το προσωπικό που απασχολείται στην αρχή του μήνα. Επίσης στον αριθμό των ομαδικών απολύσεων δεν συνυπολογίζονται ούτε οι απολύσεις που έχουν να κάνουν με το πρόσωπο του απολυόμενου (αντισυμβατική συμπεριφορά, ανεπάρκεια κλπ) ούτε οι οικειοθελείς αποχωρήσεις.

Εφόσον ενεργοποιηθεί η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων,  ο τελικός αριθμός τους  είναι προϊόν διαπραγματεύσεων, με εξαίρεση την περίπτωση ομαδικών απολύσεων που προκαλούνται από τη διακοπή της δραστηριότητας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης κατόπιν δικαστικής απόφασης, οπότε δεν ακολουθείται η διαδικασία της διαπραγμάτευσης για τον καθορισμό ορίου στον αριθμό των απολύσεων.

Καταγγελία της σύμβασης εργασίας από την πλευρά του εργαζομένου: 

Η κοινοποίηση της καταγγελίας της σύμβασης από τον εργαζόμενο μπορεί να είναι γραπτή ή προφορική. 

Ο εργαζόμενος πρέπει να ενημερώσει σχετικά τον εργοδότη το πολύ τρεις μήνες πριν. 

Οι εργοδότες δεν υποχρεούνται να καταβάλουν αποζημίωση στην περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης από τον εργαζόμενο και ο εργαζόμενος δεν δικαιούται επίδομα ανεργίας από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), δεδομένου ότι δεν υπάρχει καταγγελία της σύμβασης με προμήνυση από τον εργοδότη, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την καταβολή του επιδόματος.

Είδη συντάξεων 

Πλήρης σύνταξη γήρατος: δίδεται με τη συμπλήρωση  τουλάχιστον 4500 ημερών ασφάλισης και στην ηλικία των 67 ετών. 

Με τη συμπλήρωση των 62 ετών είναι δυνατή η χορήγηση μειωμένης σύνταξης  με  τον ίδιο αριθμό ημερών ασφάλισης. Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται εθνική και ανταποδοτική σύνταξη.

Σύνταξη λόγω θανάτου του ασφαλισμένου: την δικαιούνται ο επιζών σύζυγος και τα παιδιά του.

Σύνταξη λόγω αναπηρίας: οι ασφαλισμένοι πρέπει να κριθούν από τις  Υγειονομικές Επιτροπές του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) με συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας (50% και άνω). Θα πρέπει επίσης να έχουν πραγματοποιήσει τον ελάχιστο απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης, ανάλογα με την ηλικία.

Σύνδεσμοι:

Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) εκπροσωπεί τους μισθωτούς που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα ή όσους απασχολούνται στο Δημόσιο με σύμβαση ορισμένου χρόνου. 

80 Εργατοϋπαλληλικά Κέντρα που συγκροτούνται από σωματεία και τοπικά παραρτήματα πανελλαδικών σωματείων που έχουν την έδρα τους εντός των ορίων του κάθε νομού, και

69 κλαδικές Ομοσπονδίες (69 ομοσπονδίες εργαζομένων & 3 συνταξιούχων)  που συγκροτούνται από σωματεία των ίδιων ή συναφών κλάδων οικονομικής δραστηριότητας.

Οι οργανώσεις που είναι μέλη της ΓΣΕΕ εκπροσωπούν συγκεκριμένα επαγγέλματα ή βιομηχανικούς κλάδους. 

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις είναι διαρθρωμένες σε τρία επίπεδα: 

οι πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις αποτελούνται κατά κύριο λόγο από σωματεία. Τα σωματεία μπορεί να απαρτίζονται από τους εργαζομένους μίας επιχείρησης ή του ιδίου επαγγέλματος, σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο. Υπάρχουν επίσης ορισμένα σωματεία τα οποία απαρτίζονται από τους εργαζομένους του ιδίου οικονομικού κλάδου, ανεξάρτητα από την επιχείρηση στην οποία ανήκουν ή από το επάγγελμά τους. 

Οι δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις αποτελούνται από «εργατικά κέντρα» και «ομοσπονδίες». Τα εργατικά κέντρα αποτελούνται από διάφορα σωματεία της ίδιας περιφέρειας, ανεξάρτητα από τον κλάδο ή το επάγγελμα, ενώ οι ομοσπονδίες αποτελούνται από σωματεία του ίδιου κλάδου, του ίδιου επαγγέλματος ή της ίδιας επιχείρησης σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο. 

Τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση είναι μόνο η ΓΣΕΕ, μέλη της οποίας είναι εργατικά κέντρα και ομοσπονδίες, και η οποία εκπροσωπεί τους εργαζομένους σε εθνικό επίπεδο. 

Η ΓΣΕΕ παρέχει στους εργαζομένους νομικές γνωματεύσεις για συλλογικές και ατομικές εργασιακές διαφορές, ως επίσης μπορεί να παρίσταται σε δικαστήρια υπέρ συνδικαλιστικών οργανώσεων και ατομικών περιπτώσεων.

Τα εθνικά σωματεία μπορούν να συνάπτουν συλλογικές συμφωνίες. Τα σωματεία μιας επιχείρησης μπορούν να συνάπτουν ειδικές συλλογικές συμφωνίες. 

Οι συνομοσπονδίες είναι οι φορείς εκείνοι που συνάπτουν εθνικές συλλογικές συμφωνίες. 

Η ΓΣΕΕ συντονίζει τις δραστηριότητες των μελών της και εκπροσωπεί το συνδικαλιστικό κίνημα στις διαπραγματεύσεις με τις εργοδοτικές οργανώσεις, την κυβέρνηση καθώς και σε διεθνές επίπεδο. Η ΓΣΕΕ είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ΕΣΣ/ETUC). 

Η συμμετοχή του εργαζομένου σε συνδικαλιστικά όργανα είναι προαιρετική. Για να γίνει κανείς μέλος μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης πρέπει να αποταθεί σ’ αυτήν και να εγγραφεί. Ο βαθμός συμμετοχής των εργαζομένων στις συνδικαλιστικές οργανώσεις είναι μεγάλος μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις και Οργανισμούς.

Η Ανώτατη Διοίκηση Ενώσεων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΑΔΕΔΥ) εκπροσωπεί τους μισθωτούς του δημόσιου τομέα σε εθνικό επίπεδο, ενώ η Νέα Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών (Νέα ΠΑΣΕΓΕΣ) εκπροσωπεί τους αγρότες και τους γεωργικούς συνεταιρισμούς. 

Σύνδεσμοι:

Το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας  είναι το εποπτεύον κρατικό όργανο που έχει επιφορτιστεί με την παρακολούθηση και την εφαρμογή των κανόνων της εργατικής νομοθεσίας. Σε περίπτωση διαφωνίας και προκειμένου να αποφευχθεί η προσφυγή στη δικαιοσύνη, το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας δρα ως μέσο διαιτησίας ανάμεσα στους εργαζόμενους και στους εργοδότες.

ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ – ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ 

Ο ισχύων ελληνικός νόμος για θέματα εργασίας και ατομικών διαφορών είναι ο  2224/94,   όπως τροποποιήθηκε από τον νόμο 4808/21. 

Η δύναμη των συνδικαλιστικών οργανώσεων στην Ελλάδα είναι σημαντική, ιδίως στον δημόσιο τομέα. Εάν οι υπάλληλοι αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον εργοδότη τους, μπορούν να επικοινωνήσουν με τη συνδικαλιστική οργάνωση, η οποία θα μπορέσει να τους συνδράμει και να θέσει στη διάθεσή τους νομικό σύμβουλο. 

Τα ελληνικά δικαστήρια είναι αρμόδια για όλες τις υποθέσεις όπου ο εργαζόμενος, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Βρυξελλών, έχει την κατοικία του στην Ελλάδα ή εκτελεί την εργασία του στην εν λόγω χώρα βάσει σχετικής σύμβασης εργασίας. Επίσης, τα ελληνικά δικαστήρια είναι αρμόδια για τις υποθέσεις που αφορούν συμβάσεις εργασίας εκτός Ελλάδας, εάν ο εργοδότης έχει οικονομικά συμφέροντα στην εν λόγω χώρα ή εάν η σύμβαση έχει συναφθεί επί ελληνικού εδάφους. 

Κανονισμοί που διέπουν τις απεργίες: 

Το ελληνικό σύνταγμα κατοχυρώνει το δικαίωμα στην εργασία και το δικαίωμα στην απεργία, υπό την προϋπόθεση ότι αυτή κηρύσσεται από νομίμως συστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις. 

Υφίσταται υποχρέωση ειδοποίησης του εργοδότη για απεργίες και στάσεις εργασίας τουλάχιστον 24 ώρες πριν από την πραγματοποίησή τους (4 ημέρες για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας). Η προειδοποίηση γίνεται μόνο εγγράφως και επιδίδεται στον εργοδότη με δικαστικό επιμελητή.

Στις επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας πρέπει να διατίθεται Προσωπικό Ελάχιστης Εγγυημένης Υπηρεσίας για την αντιμετώπιση των στοιχειωδών αναγκών του κοινωνικού συνόλου κατά τη διάρκεια της απεργίας.

Πριν από την πραγματοποίηση απεργίας σε φορείς, υπηρεσίες, οργανισμούς και επιχειρήσεις του Δημοσίου ή κοινής ωφέλειας, στους ΟΤΑ και σε όλα τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, υφίσταται υποχρέωση διεξαγωγής δημόσιου διαλόγου ενώπιον του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). Στους υπόλοιπους φορείς και επιχειρήσεις η διεξαγωγή δημοσίου διαλόγου είναι προαιρετική.

Από 1.1.2022 προβλέπεται η δημιουργία Μητρώων Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Οργανώσεων Εργοδοτών. Για όσες οργανώσεις δεν εγγραφούν, αναστέλλεται το δικαίωμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης και της κατάρτισης συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Εάν μία απεργία που προκηρύχθηκε από πρωτοβάθμια οργάνωση κριθεί από τα δικαστήρια ως παράνομη και καταχρηστική, δεν επιτρέπεται η κήρυξη απεργίας κατά του ίδιου εργοδότη και την ίδια ημερομηνία από δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση.

Σύνδεσμοι: