Karti tad-diżabilità biex jgħinu lill-Ewropej b’diżabilità jgawdu bis-sħiħ id-dritt tagħhom għall-moviment liberu

Disability cards to help Europeans with disabilities fully enjoy their right to free movement

Bħalissa, madwar 101 miljun persuna li għandhom aktar minn 16-il sena fl-UE għandhom diżabilità rikonoxxuta. Dan huwa ugwali għal madwar 1 minn kull 4 adulti li jiffaċċjaw ostakli sinifikanti għad-drittijiet fundamentali bħall-edukazzjoni, ix-xogħol, il-kura tas-saħħa u d-divertiment. Madwar 1 minn kull 2 iħossuhom diskriminati, kważi 1 minn kull 5 li għandhom bejn 20 u 26 sena huma qiegħda, u kważi 1 minn kull 3 jinsabu f’riskju ta’ faqar jew esklużjoni soċjali. Barra minn hekk, persuna waħda minn kull ħamsa titlaq mill-iskola kmieni, li hija d-doppju tar-rata ta’ dawk mingħajr diżabilità.

F’Marzu 2021, il-Kummissjoni Ewropea adottat l-istrateġija għad-drittijiet tal-persuni b’diżabilità 2021-2030 biex ittejjeb il-ħajja ta’ dawn l-individwi, li tippermettilhom jipparteċipaw bis-sħiħ fis-soċjetà.

Il-karta Ewropea tad-diżabilità u l-karta Ewropea tal-parkeġġ għall-persuni b’diżabilità huma parti mill-pjan ta’ azzjoni tal-istrateġija biex jiġi ffaċilitat l-aċċess għad-drittijiet tagħhom u għall-kundizzjonijiet speċjali previsti għalihom fl-UE kollha.

Il-Karta Ewropea tad-Diżabilità

Is-27 Stat Membru kollha tal-UE jipprovdu kards nazzjonali tad-diżabilità u ċertifikati rilevanti għar-residenti tagħhom. Madankollu, ħafna minn dawn mhumiex rikonoxxuti f’pajjiżi oħra tal-UE. Il-kard il-ġdida mhux se tissostitwixxi l-kards nazzjonali, iżda se toffri dokument uniku, kemm fil-formati fiżiċi kif ukoll f’dawk diġitali, li se jservi bħala prova tal-istatus ta’ diżabilità kullimkien fl-UE, u b’hekk l-ivvjaġġar transfruntier isir aktar faċli.

Kard Ewropea għall-parkeġġ għall-persuni b’diżabilità

Din il-kard se tissostitwixxi kompletament dik eżistenti, kif ukoll il-kards tal-parkeġġ nazzjonali eżistenti, li jinkludu diversi titjib. L-aktar importanti, format komuni li se jiżgura rikonoxximent fl-UE kollha u aċċess għal kundizzjonijiet speċjali ta’ parkeġġ.

Benefiċċji tal-kard

Il-kards se jagħmlu l-moviment liberu madwar l-UE aktar faċli, filwaqt li jiżguraw li d-detenturi jgawdu l-istess kundizzjonijiet preferenzjali bħar-residenti tal-pajjiż ospitanti meta jattendu avvenimenti kulturali, sportivi u ta’ divertiment, jew jużaw it-trasport pubbliku u l-faċilitajiet tal-parkeġġ.

Il-vantaġġi jinkludu:

dħul b’xejn jew prezzijiet imnaqqsa;
tnaqqis fil-ħinijiet ta’ stennija/aċċess prijoritarju;
assistenza personali;
id-dħul permess għall-annimali tas-servizz;
gwidi viżivi jew tal-awdjo;
għajnuniet għall-mobilità;
postijiet ta’ parkeġġ riżervati/spazju ta’ parkeġġ estiż;
tariffi speċjali għall-parkeġġ;
aċċess għal żoni ristretti tat-traffiku.

Kif jinħarġu l-kards u meta se jkunu disponibbli?

Iż-żewġ kards se jinħarġu mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti f’kull Stat Membru li huma responsabbli wkoll għad-determinazzjoni tal-kriterji ta’ eliġibbiltà.

Il-kards huma mistennija li jkunu disponibbli sal-2028. Mal-approvazzjoni taż-żewġ direttivi rilevanti adottati mill-Kunsill (2024/2841, 2024/2842), l-Istati Membri issa jinsabu fil-proċess li jistabbilixxu l-ambjent legali u jagħmlu d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa għall-ħruġ u l-użu tal-kards.

Aqra aktar dwar kif l-UE qed tappoġġa lill-persuni b’diżabilità.

Links relatati:

Unjoni ta’ ugwaljanza: Strateġija għad-drittijiet tal-persuni b’diżabilità 2021-2030

Siti web tal-karti tad-diżabilità tal-UE għall-Belġju, Ċipru, il-Finlandja, l-Italja, Malta, ir-Rumanija