Levens- en arbeidsomstandigheden: België

Uitvoering

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest biedt Actiris individuele begeleiding aan werkzoekenden om ervoor te zorgen dat hun profiel (vaardigheden en behoeften) overeenstemt met het stageaanbod. In de overeenkomst tussen de werkzoekende, het bedrijf en de dienstverlener moeten de doelstellingen en taken van de stage duidelijk worden omschreven. Dankzij financiële hulp en toelagen kunnen werkzoekenden ervaring opdoen en nieuwe vaardigheden ontwikkelen om zo beter te integreren in de arbeidsmarkt.

In Wallonië wordt dit beleid op gewestelijk niveau uitgevoerd in overeenstemming met de aanbeveling van de Europese Raad over een kwaliteitskader voor stages.

In Vlaanderen voldoen stages aan de aanbevelingen van het kwaliteitskader voor stages.
De Belgische wet staat onbetaalde stages alleen toe als onderdeel van een erkende opleiding.

Levens- en arbeidsomstandigheden

In België zijn stageovereenkomsten gebaseerd op arbeidsovereenkomsten: stagiairs zijn onderworpen aan dezelfde wetgeving als werknemers (dezelfde rechten en plichten). De werkgever geeft de stagiair bijvoorbeeld een kopie van het arbeidsreglement en moet ook een verzekering afsluiten tegen arbeidsongevallen.

Klik voor meer informatie over de leef- en arbeidsomstandigheden voor stagiairs in België op de volgende links:

Een student aanwerven voor een stage: wat zijn de regels? | Student.be

Stagiaires | FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (Belgie.be)

Op zoek naar mogelijkheden/vacatures

In de regio Brussel – Hoofdstedelijk gewest:

U vindt dit soort vacatures op de pagina “vacatures” op de website van Actiris. Filter uw zoekopdracht door het type stage in te voeren in de zoekmachine voor vacatures. U kan ook filteren op plaats van tewerkstelling  : Brussel of het buitenland.

https://www.actiris.brussels/fr/citoyens/offres-d-emploi/?keywords=&domains=           

In Wallonië brengt Forem werkgevers in contact met mogelijke stagiairs.

In Vlaanderen maken stages deel uit van een beroeps- of andere opleiding en worden ze in het kader van die opleiding georganiseerd.

Links:

Financiering en steun

In de meeste gevallen zijn stages in het kader van een opleiding in België onbetaald. Sommige bedrijven vergoeden echter reiskosten (abonnement openbaar vervoer) of bieden studenten gratis maaltijden of maaltijden tegen een korting aan. Over deze voordelen kan de stagiair onderhandelen. Als de student een vergoeding ontvangt, moet deze documenten ondertekenen en moet het bedrijf het aan de student betaalde bedrag aangeven.

Voor werkzoekenden zijn er specifieke programma’s ter ondersteuning van opleidingen in elk gewest.

In de regio Brussel – Hoofdstedelijk gewest, voor alle informatie over financiering en steun:

Faire un stage en entreprise | Actiris           

In Wallonië:

Voor werkzoekenden worden stages financieel ondersteund in het kader van een beroepsopleiding. Alle informatie is beschikbaar op de website van  Forem: www.leforem.be

In Vlaanderen worden stages op dezelfde wijze ondersteund en gefinancierd als beroepsopleidingen.

Levens- en arbeidsvoorwaarden

In België kunnen EU-burgers zonder werkvergunning werken. Als ze langer dan drie maanden willen werken, moeten ze een tijdelijke verblijfsvergunning aanvragen:

Venir travailler en Belgique | Belgium.be

http://europa.eu/youreurope/citizens/work/work-abroad/index_en.htm.

In Brussel:

https://be.brussels/fr/emploi/job-brussels/quel-emploi-recherchez-vous/formations-alternees

Formation en alternance | Actiris

In Wallonië hangt de opleidingsperiode af van de wettelijke leeftijd. Het programma duurt twee of drie jaar voor leerlingen en zes maanden tot twee jaar voor werkzoekenden.

Leer-werktrajecten vallen onder een contract en onder de algemene bepalingen van het arbeidsrecht.

Het salaris en toelagen variëren naargelang contract, leeftijd, sector enz. Ga voor meer informatie naar de website: www.sysfal.be.

In Vlaanderen:

• Individuele beroepsopleiding (IBO): de leerlingen ontvangen een uitkering tijdens de IBO en een IBO-premie. De hoogte van de premie hangt af van de uitkering en wordt door de VDAB betaald. De leerling ontvangt ook een tegemoetkoming in de reiskosten en zo nodig een kinderopvangtoeslag. Voor meer informatie:

https://www.vdab.be/ibo/wzinfo.shtml#hoeveel

Beroepsinlevingsstage      (BIS     ):

Gedurende de periode van integratie in het arbeidsproces ontvangen stagiairs een stagevergoeding en eventuele reiskosten van hun werkgevers.

Meer info: werk.belgie.be en  vdab.be

Suggestie, pagina bestaat wel enkel in het Frans en Nederlands

Op zoek naar mogelijkheden/vacatures

Leerlingen kunnen het aanbod van alternerende stages raadplegen op de websites van openbare diensten voor arbeidsvoorziening, onderwijs- of opleidingsinstellingen of sectorale opleidingsfondsen.

Andere site: Hoe vind ik een stage?      

https://www.alimento.be/fr/sur-alimento

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:

• www.bruxellesformation.be
• www.enseignement.be

Aan Franstalige kant: Leer-werktrajecten worden georganiseerd door Centra voor leerovereenkomsten (CEFA) of door het efp in Brussel.

Aan Nederlandstalige kant: Voor meer informatie over leer-werktrajecten, zie de website www.leertijd.be (NL) ontwikkeld door Syntra.

Website: www.syntrabrussel.be (NL)

In Wallonië

Stage+, een initiatief van het Office francophone de la formation en alternance

Waalse dienst voor beroepsopleiding en arbeidsbemiddeling: www.forem.be               

In Vlaanderen:

Leren en werken of werkplekleren verwijst naar opleidingssystemen waarin de cursisten afwisselend op school (of in een schools milieu) en op de werkvloer professionele vaardigheden aanleren. Het gaat daarbij doorgaans over basisberoepsopleidingen en de cursisten zijn doorgaans leerlingen of jonge, (te) laag opgeleide werkzoekenden. 

www.leertijd.be

• IBO     : de vacatures zijn gepubliceerd op www.vdab.be
• BIS: vacatures worden niet online gepubliceerd; het initiatief ligt bij de werkgever.

Financiering en steun

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:

• www.bruxellesformation.be
• www.enseignement.be

Aan Franstalige kant: De Centra voor leerovereenkomsten (CEFA) of door het efp in Brussel.

Aan Nederlandstalige kant: www.leertijd.be (NL) ontwikkeld door Syntra.

Website: www.syntrabrussel.be (NL)

In Wallonië

De Waalse overheidsdienst verleent steun aan leerlingen die een leerovereenkomst volgen aan een CEFA ofIFAPME. De leerlingen ontvangen een premie wanneer ze hun opleiding afronden en een certificaat behalen.

Voor meer informatie: Leerovereenkomsten – Tewerkstelling en beroepsopleiding in Wallonië

Werkzoekenden die bij      Forem zijn ingeschreven vooreen leerovereenkomstin een centrum van      Forem, IFAPME of competentiecentrum blijven hun werkloosheidsuitkering, integratie-uitkering of sociaal integratie-inkomen ontvangen en krijgen een maandelijkse vergoeding die door de werkgever wordt betaald. Het bedrag wordt verhoogd als de sector een tekort aan arbeidskrachten heeft.

Voor meer informatie: Leerovereenkomst |      Forem

In Vlaanderen:      www.vdab.be

Huisvesting vinden in België is relatief eenvoudig. Maar er zijn een paar dingen die je moet weten om je zoektocht te helpen organiseren. Zo zijn huurcontracten over het algemeen voor 1 tot 3 jaar en wordt je gevraagd een borg te betalen die gelijk is aan 2 maanden huur. Bovendien hoef je als toekomstige huurder geen bemiddelingskosten te betalen als je via een makelaar op zoek gaat naar een huurwoning. Alleen de verhuurder moet een betaling doen aan het makelaarskantoor. Belgium.be informeert je : Etrangers qui viennent en Belgique | Belgium.be      

Een woning huren of kopen

Beschikbare woningen zijn te herkennen aan oranje-zwarte affiches met de tekst “te huur” of “te koop” (“à louer” en “à vendre” in Franstalig gebied). De meeste Belgische dagbladen en streekkranten bevatten advertenties voor huur- en koopwoningen. U kunt ook een makelaar inschakelen of advertenties op internet bekijken.

Tijdelijke huisvesting zoeken

Hotels zijn relatief duur. Jeugdherbergen, kamers bij particulieren en B&B’s zijn goedkopere alternatieven. Voor meer informatie kunt u terecht bij plaatselijke V.V.V-kantoren.

In de zomer worden in universiteitssteden soms kamers in studentenflats te huur aangeboden.

Verhuuradvertenties vindt u op internet en in de plaatselijke pers. Informatiecentra zoals “kotdiensten” (kot = studentenkamer) en “Infor Jeunes” (tot 25 jaar) bieden heel nuttige informatie.

Links:

De leerplicht duurt twaalf jaar en loopt van 5 tot 18 jaar, maar het is mogelijk om naar de kleuterschool te gaan vanaf de leeftijd van 2,5 jaar (3 jaar in de Duitstalige Gemeenschap).

Basisonderwijs is voor kinderen vanaf 6 jaar en middelbaar onderwijs vanaf 12 jaar.

De voltijdse leerplicht loopt tot de leeftijd van 15 jaar. Vanaf 15 jaar kunnen jongeren deeltijds onderwijs volgen (zie leer-werktraject).

Na het middelbaar onderwijs hebben jongeren toegang tot het hoger onderwijs.

Op de onderstaande sites vindt u informatie over de schoolsystemen, inschrijvingsprocedures voor lager en middelbaar onderwijs, volwassenenonderwijs en hoger of universitair onderwijs:

• Portaal belgium.be – Leren: www.belgium.be/fr/formation
• Onderwijs in Vlaanderen: http://www.ond.vlaanderen.be
• Onderwijs in de Federatie Wallonië-Brussel: http://www.enseignement.be
• Onderwijs in de Duitstalige Gemeenschap: www.ostbelgienbildung.be
• Informatiedienst voor studie en beroep: http://www.siep.be
• Documentatie- en informatiecentrum voor studie en beroepen (CEDIEP): http://www.cediep.be

https://www.cultures-sante.be/nos-outils/outils-education-permanente/it…

Links:

Het vrije verkeer van personen is een van de hoekstenen van de Europese eenwording. Er is een aantal praktische regels voor ingevoerd, om ervoor te zorgen dat burgers in alle vrijheid en gemakkelijk naar een andere lidstaat van de Europese Unie kunnen reizen. Zo is het veel minder ingewikkeld geworden om met de auto door de EU te reizen. De Europese Commissie heeft een aantal gemeenschappelijke regels vastgelegd voor de wederzijdse erkenning van rijbewijzen, de geldigheid van autoverzekeringen en de mogelijkheid om een auto in te schrijven in een gastland.

Uw rijbewijs in de EU

De EU heeft een geharmoniseerd rijbewijsmodel en verdere minimumeisen voor het verkrijgen van een rijbewijs ingevoerd. Dit moet ertoe bijdragen onveilige bestuurders van de Europese wegen te houden – ongeacht waar zij hun rijexamen afleggen.

Sinds 19 januari 2013 zien alle door de EU-lidstaten afgegeven rijbewijzen er hetzelfde uit. De rijbewijzen worden gedrukt op een stuk plastic dat de grootte en vorm van een creditcard heeft.

Er zijn geharmoniseerde administratieve geldigheidsperioden voor het rijbewijsdocument ingevoerd, die voor motorfietsen en personenauto’s tussen de 10 tot 15 jaar liggen. Hierdoor kunnen de autoriteiten het rijbewijsdocument regelmatig bijwerken met nieuwe beveiligingsfuncties die het moeilijker maken om rijbewijzen te vervalsen of te manipuleren – zodat bestuurders die geen rijbevoegdheid hebben of aan wie die bevoegdheid is ontzegd, het niet alleen in eigen land maar ook elders in de EU moeilijker zullen hebben om de autoriteiten om de tuin te leiden.

Het nieuwe Europese rijbewijs beschermt ook kwetsbare weggebruikers doordat het voorziet in geleidelijke toegang voor motorfietsen en andere gemotoriseerde tweewielers. Dit stapsgewijze systeem houdt in dat rijders eerst ervaring moeten opdoen met een minder krachtige fiets voordat ze op grotere machines mogen overstappen. Bromfietsen zullen ook een aparte categorie vormen, genaamd AM.

U moet een rijbewijs aanvragen in het land waar u gewoonlijk of geregeld verblijft. Doorgaans is dat het land waar u vanwege persoonlijke of werkgerelateerde banden minimaal 185 dagen per kalenderjaar woont.

Als u persoonlijke/werkgerelateerde banden heeft in twee of meer EU-lidstaten, is uw gewone verblijfplaats de plaats waar u persoonlijke banden heeft, zolang u maar regelmatig teruggaat. Aan deze laatste voorwaarde hoeft u niet te voldoen als u voor bepaalde tijd in een EU-land woont om een taak uit te voeren.

Als u naar een ander EU-land verhuist om aan een hogeschool of universiteit te studeren, verandert uw gewone verblijfplaats niet. U kunt in uw gastland wel een rijbewijs aanvragen als u kunt aantonen dat u daar al minimaal 6 maanden hebt gestudeerd.

Uw auto registreren in het gastland

Verhuist u definitief naar een ander EU-land en neemt u uw auto mee, dan moet u die in uw nieuwe land inschrijven en daar de bijbehorende belasting betalen.

Er zijn geen gemeenschappelijke EU-regels voor voertuigregistratie en -belastingen. In sommige landen hoeft u geen belasting te betalen voor de inschrijving van uw auto als u definitief verhuist.

Om voor zo'n vrijstelling in aanmerking te komen, moet u nagaan welke voorwaarden en termijnen er gelden in het land waar u heengaat.

Bekijk de regels van de nationale instanties: https://europa.eu/youreurope/citizens/vehicles/registration/registration-abroad/index_nl.htm.

Autoverzekering

EU-burgers kunnen hun auto in elke EU-lidstaat laten verzekeren, voor zover de betrokken verzekeringsmaatschappij beschikt over een vergunning van de nationale overheid van dat land om de hiertoe noodzakelijke polissen te verstrekken. Een maatschappij die is gevestigd in een andere lidstaat mag uitsluitend een verplichte polis voor wettelijke aansprakelijkheid verkopen wanneer aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. De verzekering is overal binnen de Unie geldig, ongeacht de plaats van een eventueel ongeval.

Belastingen

Belasting over de toegevoegde waarde of btw op motorvoertuigen wordt over het algemeen betaald in het land waar de auto wordt aangeschaft, hoewel de btw in bepaalde omstandigheden wordt afgedragen in het land van bestemming.

Meer informatie over de regels die gelden wanneer u een voertuig wilt inschrijven in een andere EU-lidstaat dan de lidstaat van aanschaf, vindt u onder deze link: https://europa.eu/youreurope/citizens/vehicles/registration/taxes-abroad/index_nl.htm.

Inschrijvingsprocedure

Als je je inschrijft, krijg je een nationaal inschrijvingsnummer waarmee je een groot aantal stappen in België kunt ondernemen: een bankrekening openen, je inschrijven bij een openbare dienst voor arbeidsbemiddeling, je inschrijven bij het ziekenfonds (ziekteverzekering), toegang krijgen tot huisvesting, toegang krijgen tot internet en/of energieleveranciers, enzovoort.

1. Uw aanwezigheid melden na binnenkomst in België

EU-burgers die naar België komen      moeten hun aanwezigheid in België melden bij de gemeente van hun verblijfplaats binnen tien werkdagen na binnenkomst in België. EU-burgers die hun aanwezigheid melden, ontvangen een document getiteld “Melding van aanwezigheid” (bijlage 3 ter bij het koninklijk besluit van 8 oktober 1981). Dit document, dat gratis wordt afgegeven, is geen verblijfsvergunning.

2. Kort verblijf voor onderdanen van de Europese Economische Ruimte (EER) (melding van aanwezigheid)

In principe volstaat een “melding van aanwezigheid” voor een verblijf op Belgisch grondgebied van      maximaal drie maanden.

3. Verblijf van meer dan drie maanden voor EER-onderdanen

a) Bijlage 19 (aanvraag van een verklaring van inschrijving)

Als u langer dan drie maanden in België wilt verblijven, moet u binnen drie maanden na aankomst in België een inschrijvingsaanvraag indienen bij de lokale autoriteiten (bijlage 19).

Daarvoor gaat u met een geldig paspoort of identiteitskaart naar de gemeente.

De gemeente zal u vragen naar de precieze reden van uw verblijf (u komt als loontrekkende, zelfstandige, werkzoekende, student, EER-onderdaan die kan aantonen over toereikende financiële middelen te beschikken, dan wel als familielid van een EER-onderdaan).

b) Bijlage 8 (bewijs van inschrijving)

Om bijlage 8 te verkrijgen, moet u een aantal documenten bij de gemeente indienen (zie bijlage 19). U hebt (vanaf het moment van indiening van de aanvraag) drie maanden de tijd om alle vereiste documenten in te dienen.

Links:

Het belang van transparantie – wederzijdse erkenning van diploma’s als cruciale aanvulling op het vrije verkeer van werknemers

Wanneer iemand in een ander EU-land wil gaan werken, kan de erkenning van zijn kwalificaties en vaardigheden hierbij een doorslaggevende rol spelen. Er moet dan ook een Europees systeem worden ontwikkeld dat de wederzijdse erkenning van beroepscompetenties in verschillende lidstaten garandeert. Alleen met een dergelijk systeem kan worden voorkomen dat een gebrek aan erkenning van beroepskwalificaties een belemmering vormt voor de mobiliteit van werknemers binnen de EU.

Hoofdbeginselen voor de erkenning van beroepskwalificaties binnen de EU

Het grondbeginsel is dat een EU-burger de mogelijkheid moet hebben om in elke lidstaat zijn beroep vrij uit te oefenen. Helaas wordt de praktische toepassing van dit beginsel in het gastland vaak belemmerd door nationale regels voor toegang tot bepaalde beroepen.

Om deze verschillen te ondervangen heeft de EU een systeem opgezet voor de erkenning van beroepskwalificaties. In dit systeem wordt een onderscheid gemaakt tussen gereguleerde beroepen (beroepen waarvoor bepaalde wettelijke vereisten gelden) en niet-gereguleerde beroepen in de gastlanden.

Stappen naar transparante kwalificaties in Europa

De Europese Unie heeft belangrijke stappen gezet om te komen tot transparante kwalificaties in Europa:

• sterkere samenwerking op het vlak van beroepsopleidingen, met de bedoeling om alle instrumenten voor transparante diploma’s en certificaten samen te brengen in één gebruiksvriendelijke tool. Voorbeelden zijn het Europese cv of de Europass-opleidingen.
• Het ontwikkelen van concrete activiteiten op het vlak van erkenning en kwaliteit van beroepsopleidingen.

Het ondervangen van de verschillen in onderwijs en opleiding binnen de EU

Onderwijs- en opleidingsstelsels in de EU-lidstaten vertonen nog steeds grote verschillen. Met de laatste uitbreidingen van de EU is deze diversiteit alleen maar toegenomen, vanwege de verschillende onderwijstradities. Dit vraagt om het opstellen van gemeenschappelijke regels om de erkenning van competenties te garanderen.

Om het hoofd te bieden aan deze diversiteit van nationale kwalificatienormen, onderwijsmethoden en opleidingsstructuren heeft de Europese Commissie een aantal instrumenten aangedragen om voor meer transparantie en eenvoudigere erkenning van zowel academische als beroepsdiploma’s te zorgen.

1. Het Europees kwalificatiekader

Het Europees kwalificatiekader is een hoofdprioriteit van de Europese Commissie bij de erkenning van beroepscompetenties. De hoofddoelstelling van dit kader is het leggen van verbanden tussen de verschillende nationale kwalificatiestelsels en het garanderen van een soepele transfer en erkenning van diploma’s.

2. De nationale informatiecentra voor academische erkenning (NARIC’s)

Op initiatief van de Europese Commissie is in 1984 een netwerk van nationale informatiecentra voor academische erkenning opgericht. De NARIC’s geven advies over de academische erkenning van studieperioden in het buitenland. De NARIC’s spelen in alle EU-lidstaten en in de landen van de Europese Economische Ruimte een belangrijke rol bij de erkenning van kwalificaties in de EU.

3. Het Europees systeem voor de overdracht van studiepunten (ECTS)

Het Europees systeem voor de overdracht van studiepunten heeft tot doel de erkenning van studietijdvakken in het buitenland te vergemakkelijken. Het in 1989 ingevoerde systeem is gebaseerd op de beschrijving van onderwijsprogramma’s en de toekenning van studiepunten aan de diverse programmaonderdelen. Het vormt een belangrijke aanvulling op Erasmus, het veelgeprezen programma voor studentenmobiliteit.

4. Europass

Europass is een instrument om de transparantie van professionele vaardigheden te waarborgen. Het bestaat uit vijf gestandaardiseerde documenten:

• een cv (curriculum vitae),
• een tool voor het schrijven van sollicitatiebrieven,
• certificaatsupplementen,
• diplomasupplementen, en
• een Europass-mobiliteitsdocument.

Het Europass-systeem maakt vaardigheden en kwalificaties overal in Europa duidelijk en begrijpelijk. In elk land van de Europese Unie en de Europese Economische Ruimte zijn nationale Europass-centra opgericht, die als de voornaamste contactpunten fungeren voor mensen die informatie zoeken over het Europass-systeem.

De belangrijkste wettelijke bepalingen inzake arbeidsovereenkomsten zijn opgenomen in de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten. Deze wet is van toepassing op de status van arbeiders, bedienden, vertegenwoordigers en huishoudelijk personeel. Naast deze vier hoofdstatussen voorziet de wet in specifieke regels voor arbeidsovereenkomsten voor thuiswerkers en studentenovereenkomsten.

Sommige specifieke wetten behandelen ook bijzondere situaties zoals tijdelijk werk, werknemers onder het systeem van de "dienstencheque", betaalde sporters enz., maar deze verschillende wetten verwijzen in bepaalde opzichten naar de “klassieke” arbeidsovereenkomst en naar de gemeenschappelijke principes van de wet van 3 juli 1978.

De arbeidsovereenkomst is een belangrijk onderdeel van de relatie tussen een werknemer en een werkgever. Afhankelijk van de rechtspositie van de werknemer (arbeider, bediende, handelsvertegenwoordiger, huishoudelijke hulp, student enz.), de arbeidstijd (voltijds of deeltijds werk) of de duur van de overeenkomst (tijdelijk of voor onbepaalde tijd) kunnen de regels verschillen.

Soorten arbeidsovereenkomsten

Afhankelijk van de duur

• Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd: de einddatum van de arbeidsovereenkomst is niet vastgelegd (onbepaalde tijd).
• Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd: een vaste datum of een gebeurtenis die op een bekende datum een einde maakt aan de wederzijdse verplichtingen van de werkgever en de werknemer.
• Arbeidsovereenkomst voor duidelijk omschreven werk: In dit type arbeidsovereenkomst wordt niet de duur van het werk gespecificeerd, maar het precieze werk dat moet worden uitgevoerd (bijvoorbeeld een arbeidsovereenkomst als acteur in een bepaalde film, fruit oogsten op een boerderij, een boek schrijven enz.).
• Vervangingsovereenkomst: dit type contract kan worden aangegaan ter vervanging van een vaste werknemer wiens contract is opgeschort om een andere reden dan gedeeltelijke werkloosheid wegens economische oorzaken, weersomstandigheden, staking of lock-out.
• Arbeidsovereenkomsten voor uitzendwerk: Een arbeidsovereenkomst voor uitzendkrachten is een overeenkomst waarbij een uitzendkracht (werknemer) zich tegenover een uitzendbureau (werkgever) verbindt om tegen een vergoeding tijdelijk werk te verrichten voor een opdrachtgever (derde). De arbeidsovereenkomst voor uitzendwerk wordt gesloten in de vorm van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, voor duidelijk omschreven werk of voor de vervanging van een werknemer in vaste dienst.

Afhankelijk van het volume van de diensten

• Voltijdse arbeidsovereenkomst: deze arbeidsovereenkomst wordt afgesloten voor de maximale werktijd in het bedrijf.
• Deeltijdse arbeidsovereenkomst: deze overeenkomst wordt afgesloten voor een kortere arbeidsduur dan de normale arbeidsduur in het bedrijf.

Bijzondere arbeidsovereenkomsten

• Studentenovereenkomsten
• Arbeidsovereenkomsten voor handelsvertegenwoordigers
• Arbeidsovereenkomsten voor huishoudelijke hulp
• Betaald sportcontract

Werkende jongeren

In België mag een minderjarige (iemand die nog geen 18 is) een arbeidsovereenkomst afsluiten en opzeggen, met de uitdrukkelijke of stilzwijgende toestemming van zijn of haar vader, moeder of voogd. Indien een van de ouders of de voogd zich verzet, kan de minderjarige toestemming vragen aan de jeugdrechtbank.

Tot de leeftijd van 15 jaar moet elke jongere voltijds onderwijs volgen. Vanaf 15 jaar hoeven jongeren niet meer voltijds naar school, op voorwaarde dat zij twee jaar voltijds middelbaar onderwijs hebben gevolgd (ongeacht of zij geslaagd zijn). Vanaf 16 jaar vervalt de voltijdse leerplicht. Vanaf dat moment kunnen jongeren deeltijds onderwijs volgen en hun opleiding combineren met een arbeidsovereenkomst.

In het kader van een studentenovereenkomst kunnen jongeren die voltijds onderwijs volgen vanaf 15 jaar voltijds werken. Een studentenovereenkomst moet worden afgesloten voor bepaalde tijd.

Seizoensarbeid

In België is seizoenarbeid niet geregeld door specifieke uniforme regels. Om productiepieken en verhoogde activiteit tijdens bepaalde periodes van het jaar op te vangen, kunnen Belgische werkgevers occasionele, seizoensgebonden of “extra” werknemers aanwerven. De toepasselijke wetgeving en de soorten arbeidscontracten verschillen per activiteitensector. Bestaande systemen proberen zwartwerk te beperken door werkgevers kortingen op sociale premies te bieden en door werknemers sociale zekerheid en loon te garanderen.

Land- en tuinbouw: het gelegenheidsformulier

Seizoensarbeid in de land- en tuinbouw valt onder specifieke regelgeving. Het gelegenheidsformulier vervangt de arbeidsovereenkomst. Elke op het formulier vermelde werkdag komt overeen met een dagelijks contract. Het contract wordt dus aan het einde van elke dag automatisch beëindigd zonder dat daarvoor een speciale procedure vereist is. De werkgever bepaalt elke dag welke persoon hij in dienst wil nemen zonder dat daarvoor een nieuw arbeidscontract nodig is.

Toerisme, restaurants en hotels

In de toeristische sector en de horeca kunnen werkgevers verschillende soorten speciale contracten gebruiken om de periodieke toename van hun activiteit te compenseren. In deze sector wordt tijdens vakantieperiodes veel gebruik gemaakt van studentenarbeid.

• Seizoenswerker: een werknemer met een arbeidsovereenkomst van ten minste twee maanden in de periode van 1 mei tot en met 30 september, met een wekelijkse arbeidstijd die gelijk is aan ten minste driekwart van de arbeidstijd van een voltijdse baan, bij dezelfde werkgever, in een badplaats, kuuroord of toeristische voorziening. Voor de werknemer gelden de normale regels voor arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd.
• Flexi-job: met deze status kan een werknemer die al in dienst is bij een of meer werkgevers een bijkomende activiteit uitvoeren, onder voordelige voorwaarden, bij een werkgever in dezelfde sector of via een uitzendbureau. Voor een flexi-job moeten twee overeenkomsten worden gesloten: een raamovereenkomst en een flexi-jobovereenkomst. De werkgever sluit elke keer dat hij de werknemer in dienst wil nemen een flexi-jobcontract.
• De volgende werknemers worden beschouwd als gelegenheidswerknemers of “extra’s” die voor maximaal twee opeenvolgende dagen in dienst worden genomen in de horecasector op basis van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Dit contract hoeft niet schriftelijk te worden opgesteld.

Zie voor meer informatie over specifieke arbeidscontracten en seizoenwerk:

Liens:

Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen een werknemer en een werkgever, waarbij de werknemer zich er met de werkgever toe verbindt om tegen vergoeding onder diens gezag arbeid te verrichten. Vier elementen zijn essentieel voor het opstellen van een arbeidsovereenkomst:

1. een contract,
2. werk,
3. een loon,
4. en het gezag van de werkgever (ondergeschiktheid).

Er is sprake van een arbeidsovereenkomst zodra deze vier elementen daadwerkelijk aanwezig zijn; er is geen sprake van een arbeidsovereenkomst als een of meer van deze elementen ontbreken.

Om geldig te zijn, moet een arbeidsovereenkomst voldoen aan bepaalde geldigheidsvoorwaarden en, in sommige gevallen, aan bepaalde vormvereisten.

Als algemene regel geldt dat arbeidsovereenkomsten niet schriftelijk hoeven te zijn om geldig te zijn. In principe is het dus mogelijk om een arbeidsovereenkomst mondeling te sluiten. Desondanks kiezen partijen in de praktijk vaak voor een schriftelijke overeenkomst. Dit voorkomt eventuele problemen op het gebied van bewijsvoering.

In bepaalde specifieke gevallen is een schriftelijk document echter verplicht.

Werknemers en werkgevers zijn verplicht om de volgende contracten schriftelijk af te sluiten:

• contracten van bepaalde duur of voor een duidelijk omschreven werk;
• vervangingscontracten;
• deeltijdse arbeidscontracten;
• studentenovereenkomsten;
• arbeidscontracten voor thuiswerk;
• arbeidsovereenkomsten voor tijdelijk werk;
• arbeidsovereenkomsten voor uitzendwerk.

Bovendien moet elk niet-concurrentiebeding, elk studiebeding en elk beding met betrekking tot commissies van handelsvertegenwoordigers schriftelijk worden vastgelegd.

Uitgangspunt is dat de proeftijd vanaf 1 januari 2014 is afgeschaft, maar van toepassing blijft op studentenovereenkomsten en op overeenkomsten voor tijdelijk werk en uitzendwerk.

De essentiële elementen van de arbeidsovereenkomst (waaronder de aard van het werk, de taakomschrijving indien deze in de overeenkomst is vastgelegd, de arbeidstijd en de plaats waar het werk wordt verricht) kunnen niet eenzijdig door de werkgever of de werknemer worden gewijzigd. De overeenkomst moet worden uitgevoerd onder de omstandigheden en op de tijd en plaats zoals deze zijn overeengekomen. Een arbeidsovereenkomst kan alleen met instemming van beide partijen worden gewijzigd. Als de werkgever of de werknemer een van de essentiële elementen van de overeenkomst eenzijdig wijzigt, geldt dit als het verbreken van de arbeidsovereenkomst. De werkgever of de werknemer kan de verbreking constateren en een opzeggingsvergoeding eisen. Deze bepaling geldt niet voor alle wijzigingen. De werkgever, die verantwoordelijk is voor de bedrijfsvoering, kan herstructureringen en reorganisaties doorvoeren die om dwingende economische redenen nodig zijn, voor zover hij geen essentiële elementen van de arbeidsovereenkomst ingrijpend wijzigt. Volgens de wet inzake arbeidsovereenkomsten is iedere clausule nietig wanneer de werkgever zich op grond daarvan het recht voorbehoudt de arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen.

Taalgebruik:

In België is vastgelegd welke taal moet worden gebruikt voor de sociale en professionele betrekkingen. Om te bepalen welk taalregime van toepassing is, is het essentieel om te bepalen in welke gemeente de vestiging van het bedrijf zich bevindt. Als de vestigingsplaats van de werkgever zich in het Nederlandse taalgebied van het land bevindt, moet het Nederlands worden gebruikt; in het Franse taalgebied moet het Frans worden gebruikt en in het Duitse taalgebied het Duits. In het tweetalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest moeten bedrijven documenten opstellen in het Nederlands voor Nederlandstalig personeel en in het Frans voor Franstalig personeel.

Links:

Discriminatie op de werkvloer is nog steeds wijdverbreid en komt voor in alle stadia van een arbeidsrelatie: tijdens de wervingsprocedure, tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst en aan het eind ervan.

Dit verschijnsel wordt uitvoerig gedocumenteerd en heeft de afgelopen jaren speciale aandacht gekregen vanuit juridische hoek. De federale en gewestelijke overheden hebben alle partijen uit de sector opgeroepen om meer te doen tegen discriminatie op de werkvloer en om beter om te gaan met diversiteit. Twee federale overheidsinstanties zijn verantwoordelijk voor het waarborgen en het bevorderen van het gelijkekansenbeleid en het bestrijden van elke vorm van discriminatie en ongelijkheid: het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding en het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen.

Personen met een handicap

De meeste personen met een handicap die werken, doen dit zonder bijzondere hulp. Wanneer echter maatregelen die voor de gehele bevolking bedoeld zijn ontoereikend blijken, zorgen bepaalde organisaties voor het bijstellen van het overheidsbeleid om de integratie van personen met een handicap te bevorderen. Deze organisaties bieden hulp bij het zoeken naar werk of scholing en bieden financiële steun voor de aanschaf van specifiek materiaal of voor aanpassingen met het oog op meer zelfstandigheid in het dagelijks leven. Ook erkennen en subsidiëren zij diensten die personen met een handicap opvangen, huisvesten, opleiden, in dienst nemen, adviseren en begeleiden.

In Wallonië zijn dat het AViQ (Agence pour une Vie de Qualité); in Vlaanderen en voor Nederlandstalige Brusselaars het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap; voor Franstalige Brusselaars is er Service Phare (Service Bruxellois Francophone des Personnes Handicapées). In de Duitstalige Gemeenschap is de bevoegde dienst de Dienstelle für Personen mit Behinderung.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werkt Actiris samen met een aantal partners die gespecialiseerd zijn in de ondersteuning van specifieke groepen, waaronder mensen met een handicap Onze partners | Actiris.

Zwangere vrouwen

Vrouwen zijn voor en na de bevalling wettelijk beschermd: vanaf het moment waarop zij hun zwangerschap aan hun werkgever melden tot een maand na afloop van het zwangerschapsverlof mogen zij niet worden ontslagen. Zij mogen ook geen gevaarlijke werkzaamheden verrichten (er is een precieze lijst bij wet vastgesteld) en, in bepaalde gevallen, geen nachtarbeid verrichten.

Studenten

Een studentenovereenkomst kan ten vroegste worden aangegaan door een student met de leeftijd van:

• 15 jaar, op voorwaarde dat de student niet meer onderworpen is aan de voltijdse leerplicht;
• 16 jaar, in alle gevallen.

Studenten worden gedefinieerd als jongeren die zijn ingeschreven voor een erkende opleiding in het middelbaar, hoger of universitair onderwijs:

• voltijds;
• Deeltijds, op voorwaarde dat:
• ze niet werken in het kader van een deeltijds arbeids- of stagecontract;
• ze geen leer-werktraject volgen bij een bedrijf;
• ze geen integratie- of werkloosheidsuitkering (werkloosheidsverzekering) ontvangen;
• ze alleen tijdens de schoolvakanties als student werken.

Studenten uit een EER-land of Zwitserland hebben dezelfde rechten en plichten als Belgische studenten, zelfs als zij geen onderwijs volgen in België.

Studenten mogen 600 uur werken met verlaagde sociale premies.

Links:

Een zelfstandige oefent een beroep uit als hoofd- of nevenactiviteit en is daarbij niet gebonden aan een arbeidsovereenkomst of status (rechtspositie): handel (inclusief ambulante handel), vrije beroepen (advocaat, architect, apotheker, arts enz.), ambachtsnijverheid, landbouw en veehouderij enz. De minimumleeftijd voor vestiging als zelfstandige is 18 jaar (behalve voor ambachtslieden: zij moeten minimaal 16 jaar oud zijn en toestemming hebben van hun ouders of voogd).

Wanneer u zich als zelfstandige vestigt, moet u de volgende stappen nemen:

• een zichtrekening openen speciaal voor uw zakelijke activiteiten en gescheiden van de privérekening;
• inschrijven bij een erkend ondernemingsloket. Voor het verrichten van handels- of ambachtelijke werkzaamheden moeten zelfstandigen ingeschreven staan bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). U kunt zich inschrijven bij een van de erkende ondernemingsloketten. Daarvoor moet u documenten overleggen waaruit blijkt dat u de beoogde werkzaamheden mag verrichten: ondernemerskennis, beroepskennis (voor gereglementeerde beroepen), diploma’s, vergunningen enz.;
• de belasting over de toegevoegde waarde (btw) regelen: na inschrijving bij een erkend ondernemingsloket moet u contact opnemen met het bevoegde btw-controlekantoor om na te gaan of u voor uw werkzaamheden btw in rekening moet brengen. Voor natuurlijke personen is het btw-controlekantoor van de fiscale woonplaats bevoegd. Voor rechtspersonen is dit het btw-controlekantoor van de statutaire zetel. Het ondernemingsloket kan dit tegen betaling voor u doen.

Links:

In België is de hoogte van het minimumloon niet bij wet geregeld.

In de meeste gevallen wordt deze vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). De collectieve arbeidsovereenkomsten zijn overeenkomsten tussen vakbondsorganisaties en werkgevers. Ze kunnen worden afgesloten voor een specifieke onderneming of voor een specifieke activiteitensector.

In iedere cao worden basisschalen vastgelegd, maar ook regels voor loonindexering en eventuele bovenwettelijke voordelen, waaronder eindejaarspremies, maaltijdcheques, toeslagen voor ploegendiensten, nacht- en weekendwerk enz. Voor het vakantiegeld bestaat echter speciale wetgeving.

In de arbeidsovereenkomst wordt het brutosalaris vermeld. Een bedrag hiervan wordt ingehouden om het nettosalaris te verkrijgen, d.w.z. het bedrag dat u daadwerkelijk ontvangt.

De twee belangrijkste inhoudingen zijn:

• de sociale premies die worden afgedragen aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid – RSZ. Hiermee worden inkomensvoorzieningen (pensioenen, werkloosheidsuitkeringen enz.) en aanvullende toelagen (terugbetaling van medische kosten, gezinstoelagen enz.) betaald. De sociale premies vormen 13,07 % van het brutoloon van werknemers in loondienst in de particuliere sector;
• de zogenoemde bedrijfsvoorheffing, de belasting die maandelijks op uw loon wordt ingehouden. Dit bedrag wordt berekend op basis van het belastbare brutoloon (d.w.z. het brutoloon dat in de arbeidsovereenkomst wordt vermeld, na aftrek van de sociale premies). Het is ook afhankelijk van de gezinssamenstelling en andere complexe regels.

Als er geen specifieke loonschaal geldt, heeft de werknemer recht op het maandelijkse minimuminkomen (GMMI     ). Het  GMMI     is de absolute ondergrens voor de vergoeding. Dit minimumbedrag is vastgelegd in een sectoroverstijgende collectieve arbeidsovereenkomst. Het minimumloon (bruto) voor werknemers van 18 jaar en ouder die voltijds werken, bedraagt 2070.48      EUR (sinds juli 2024     ). Werknemers jonger dan 18 jaar en studenten jonger dan 21 jaar ontvangen een lager loon dat afhankelijk is van hun leeftijd.

Werknemers mogen vrij over hun loon beschikken. Werkgevers mogen deze vrijheid op geen enkele manier beperken. Het loon moet ten minste eenmaal per maand worden uitbetaald aan bedienden en tweemaal per maand aan arbeiders.

Het loon moet uiterlijk vier werkdagen na het desbetreffende tijdvak worden uitbetaald, tenzij in een collectieve arbeidsovereenkomst of arbeidsregeling een andere termijn (maximaal zeven werkdagen) is vastgelegd.

De werkgever is verplicht om de werknemer bij elke laatste betaling een loonstrookje te geven. De informatie die op elke loonstrook moet staan, wordt door elk paritair comité afzonderlijk bepaald. Als er geen bepaling is, is de informatie die moet worden vermeld de informatie die door de wet is vastgelegd:

• de naam en het adres van de werkgever;
• de naam en de initialen van de voornaam van de werknemer;
• het registratienummer van de werknemer bij de werkgever;
• de periode waarop de verklaring betrekking heeft;
• de omvang van de prestaties (uren, dagen, maanden, aantal stuks enz.);
• het basisloon, ongeacht de eenheid die wordt gebruikt om het vast te stellen (maandelijks, per uur, stukloon enz.);
• verschuldigde bedragen in contanten:
  • voor de uitgevoerde werkzaamheden (5 x 6),
  • als aanvullend salaris voor overwerk,
  • voor officiële feestdagen en compenserende rustdagen,
  • op grond van wettelijke en contractuele verplichtingen met betrekking tot het behoud van loon tijdens opschorting van de uitvoering van het contract,
  • zoals bonussen enz.;
• voordelen in natura;
• totaal brutoloon, inclusief:
  • inhoudingen voor sociale zekerheid,
  • bedragen waarop geen inhouding voor sociale zekerheid van toepassing is,
  • belastbaar bedrag,
  • het bedrag van de bedrijfsvoorheffing (belastingrecht),
  • niet-belastbare bedragen,
  • het netto toegekende bedrag,
  • de in mindering te brengen bedragen (voorschotten, voordelen in natura, boetes voorzien in de arbeidsregeling, overdracht en beslag op loon enz.), indien nodig, nader uit te werken in de bijlage,
  • het netto te betalen bedrag in contanten.

De lonen moeten in principe worden uitbetaald in geld dat in België wettig betaalmiddel is (de euro), in girale vorm (overschrijving, circulaire cheque, postassignatie, postchequerekening). Indien echter een sectorale collectieve arbeidsovereenkomst, een impliciete sectorale overeenkomst of een sectoraal gebruik de betaling van lonen van hand tot hand toestaat, mogen de lonen verder van hand tot hand worden betaald volgens de voorwaarden van die overeenkomst. Het is altijd nuttig om op de website van de FOD Werkgelegenheid te controleren of een sectorale overeenkomst die de uitbetaling van lonen van hand tot hand toestaat, van kracht is dan wel, integendeel, is beëindigd.

Een deel van het loon mag in natura worden uitbetaald als die betalingswijze gebruikelijk of gewenst is wegens de aard van de sector of het beroep in kwestie. De werkgever mag echter geen betaling in natura eisen. Deze betalingswijze is alleen toegestaan als aan bepaalde zeer specifieke voorwaarden is voldaan.

Links:

In België bedraagt de arbeidsduur (de tijd waarin de werknemer ter beschikking van de werkgever staat) maximaal 8 uur per dag en 38 uur per week (gemiddeld op jaarbasis). Het is in beginsel verboden langer dan de wettelijke arbeidsduur, buiten de toepasselijke werktijden, op zondag, op feestdagen en ’s nachts te werken.

Afwijking zonder voorafgaande toestemming: het is mogelijk af te wijken van het beginsel van 8 uur per dag en 38 uur per week. In bepaalde gevallen is afwijking mogelijk, op voorwaarde dat voorafgaande toestemming wordt verleend en de arbeidsduur niet meer dan 11 uur per dag en 50 uur per week bedraagt. Het is aan de werkgever om een dergelijke voorafgaande toestemming aan te vragen. Ook afwijking zonder voorafgaande toestemming is mogelijk. De maximale arbeidsduur kan dan worden verlengd tot 9 uur per dag bij een vijfdaagse werkweek wanneer in de arbeidsregeling een halve dag, een dag of meer dan een dag rust per week is vastgelegd die niet op een zondag valt. Wanneer werkzaamheden niet kunnen worden onderbroken, mag de arbeidsduur maximaal 12 uur per dag bedragen. In de meeste gevallen van overmacht geldt geen maximum. Als de arbeidsregeling nachtarbeid omvat, moet een collectieve arbeidsovereenkomst worden afgesloten met de vakbondsorganisaties. In bedrijven waar geen vakbondsafvaardiging is, kunnen deze werkafspraken worden ingevoerd via een procedure tot wijziging van de arbeidsregeling, na raadpleging van de werknemers.

Flexibele werktijden: er moet een duidelijk onderscheid bestaan tussen flexibele en glijdende werktijden. In het geval van flexibele werktijden hebben werknemers meer vrijheid bij het kiezen van hun begin- en eindtijd. Flexibele werktijden zijn daarentegen zijn vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten of arbeidsregelingen. Met flexibele werktijden kan de normale arbeidsduur worden verlengd (deze mag echter niet meer dan 9 uur per dag en 45 uur per week bedragen) en kunnen andere werktijden in de onderneming worden toegepast. De werknemers moeten hiervan publiekelijk door affichering zeven dagen vooraf op de hoogte worden gesteld.

Compensatie in vrije tijd en overuren: in de meeste gevallen waarin de reglementaire werktijdgrenzen mogen worden overschreden, in het kader van reguliere arbeidsregelingen of in het kader van overwerk, is compensatie in vrije tijd verplicht. Bij deze compensatie dient de gemiddelde normale arbeidsduur voor een week over een bepaalde referentieperiode in acht te worden genomen. Overuren worden minimaal vergoed tegen een tarief van 150 % van het normale loon; bij overwerk op zon- of feestdagen is deze vergoeding 200 %.

Werken op zondag: de wet verbiedt werken op zondag. Bepaalde werkzaamheden mogen echter wel op zondag worden verricht, met name werkzaamheden die niet op een andere dag van de week kunnen worden verricht zonder de normale bedrijfsvoering te verstoren; werkzaamheden in bepaalde instellingen en bedrijven (horeca en zorginstellingen). Werknemers die op zondag werken, hebben recht op compensatie in vrije tijd in de zes dagen die erop volgen.

Nachtwerk: het is verboden tussen 20.00 uur ’s avonds en 6.00 uur ’s ochtends te werken. Er zijn echter uitzonderingen. Deze gelden voor zowel mannelijke als vrouwelijke werknemers, op voorwaarde dat zij minimaal 18 jaar oud zijn. Nachtwerk is toegestaan wanneer de aard van de werkzaamheden of de soort activiteit dat rechtvaardigt. Zo is nachtwerk toegestaan in hotels, in de amusementssector, in krantenuitgeverijen, in instellingen voor gezondheidszorg, preventie of hygiënische verzorging, in apotheken, in de landbouw, in ambachtelijke (banket)bakkerijen, in instellingen voor opvoeding en huisvesting enz.

Links:

Vakantiedagen

Werknemers in loondienst die voltijds werken, hebben in België gewoonlijk recht op vier weken vakantie per jaar. Deze vakantiedagen geven recht op vakantiegeld.

De berekening van het aantal vakantiedagen en het vakantiegeldverschilt echter voor arbeiders, bedienden, leerlingen, kunstenaars en ambtenaren.

Speciaal verlof

Bijzondere omstandigheden werknemers in loondienst hebben in België het recht om met behoud van hun gewone loon van hun werk afwezig te zijn in geval van belangrijke familieomstandigheden, voor het vervullen van hun burgerplichten of wanneer zij voor een rechtbank moeten verschijnen.

Verlof om dwingende redenen U hebt het recht van uw werk afwezig te zijn wegens dwingende redenen. Onder “dwingende redenen” wordt verstaan elke onvoorzienbare gebeurtenis die de dringende tussenkomst van de werknemer vereist, en dit voor zover de uitvoering van de arbeidsovereenkomst deze tussenkomst mogelijk maakt. Voorbeelden: een ongeval van iemand die met u samenwoont of schade aan uw woning door brand.

U mag echter niet langer dan tien werkdagen per jaar om dwingende redenen afwezig zijn. Bij dergelijke afwezigheid ontvangt u geen loon, behalve wanneer hierover door werkgever en werknemer afspraken zijn gemaakt.

Loopbaanonderbreking, tijdskrediet en thematisch verlof

Er zijn een aantal manieren waarop u een loopbaanonderbreking kunt nemen of uw arbeidstijd kunt verminderen:

• loopbaanonderbreking in de publieke sector;
• tijdskrediet in de particuliere sector;
• thematisch verlof (ouderschapsverlof, palliatieve zorg en medische bijstand) in alle sectoren.

Tijdens deze periode kunt u, onder bepaalde voorwaarden, recht hebben op onderbrekingsuitkering.

Tien nationale feestdagen in België:

1 januari (Nieuwjaar)

Paasmaandag

1 mei (Dag van de arbeid)

Hemelvaart (zesde donderdag na Pasen)

Pinkstermaandag (zevende maandag na Pasen)

21 juli (nationale feestdag)

15 augustus (Maria-Hemelvaart)

1 november (Allerheiligen)

11 november (wapenstilstand van 1918)

25 december (Kerstmis)

De federale overheidsdiensten zijn ook gesloten op 2 november, 15 november (Koningsdag) en 26 december.

Educatief verlof

Als u in de particuliere sector werkt en een opleiding wilt volgen, kunt u betaald educatief verlof opnemen. Dit betekent dat u de opleiding tijdens of buiten werktijd kunt volgen en zoals gebruikelijk door uw werkgever wordt betaald.

Links:

Beide partijen kunnen een arbeidsovereenkomst op elk moment beëindigen, maar moeten daarbij bepaalde specifieke voorwaarden in acht nemen, met name:

• de naleving van een opzegtermijn (een periode waarin de arbeidsovereenkomst voortduurt);
• de betaling van een beëindigingsvergoeding.

Ontslag vindt plaats wanneer de werkgever het contract beëindigt en ontslagneming wanneer de werknemer ontslag neemt.

Andere gevallen van beëindiging van de arbeidsovereenkomst:

• verstrijken van de looptijd van een overeenkomst voor bepaalde tijd;
• beëindiging van het werk in het geval van een contract voor een duidelijk omschreven taak;
• overeenstemming tussen de partijen;
• overlijden van één van de partijen;
• overmacht met definitieve gevolgen.

Bij arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd kunnen de partijen ervoor kiezen de arbeidsovereenkomst te verlengen (opzegtermijn) of onmiddellijk te beëindigen, onder voorbehoud van betaling van een beëindigingsvergoeding (onmiddellijke beëindiging). De opzegging is alleen geldig als die schriftelijk gebeurt en het begin en de duur van de opzeggingstermijn vermeldt.

Om de toepasselijke opzegtermijn vast te stellen, is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen:

• de begindatum van het contract (voor of op of na 1 januari 2014);
• of de opzegging wordt gevraagd door de werkgever (ontslag) of door de werknemer (ontslagneming);
• of de werknemer een arbeider of bediende is.

Wanneer de werkgever een werknemer ontslaat, moet deze erop toezien dat de regels met betrekking tot de redenen voor het ontslag in acht worden genomen.

Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of een overeenkomst voor duidelijk omschreven werk moet normaal gesproken worden uitgevoerd tot de overeengekomen datum. Een partij die een dergelijk contract zonder dringende reden vóór de overeengekomen termijn beëindigt, moet een schadevergoeding betalen aan de andere partij.

Aan het einde van de arbeidsrelatie moet de werkgever de werknemer verschillende sociale documenten geven en een certificaat met de begin- en einddatum van het contract en de aard van het uitgevoerde werk (formulier C4).

• Wijze van beëindiging voor alle soorten overeenkomsten
• Onmiddellijke beëindiging om een dringende reden: de werkgever (of werknemer) kan om een dringende reden de arbeidsverhouding onmiddellijk zonder opzegtermijn of vergoeding beëindigen. Elke wanprestatie die een professionele samenwerking tussen beide partijen onmiddellijk en permanent onmogelijk maakt, vormt een dringende reden. De partij die een dringende reden inroept, dient hiervan het bewijs te leveren. Op straffe van nietigverklaring dient een strikte procedure te worden gevolgd.
• Handelingen die gelijkstaan aan een contractbreuk: een handeling van een van de partijen kan de arbeidsvoorwaarden zodanig wijzigen dat deze gelijkstaat aan een onmiddellijke verbreking van de arbeidsovereenkomst (bijvoorbeeld een ongerechtvaardigde afwezigheid van meerdere dagen zonder de werkgever hiervan in kennis te hebben gesteld).
• Beperking van het recht van ontslag

In bepaalde gevallen en voor sommige categorieën werknemers wordt het ontslagrecht voor de werkgever door de wet ingeperkt.

• Pensioen

België kent drie pensioenstelsels:

• pensioenen van werknemers (algemeen stelsel);
• pensioenen van zelfstandigen;
• pensioenen van vastbenoemde ambtenaren.

Deze drie specifieke pensioenstelsels verschillen zowel wat betreft bijdragen als toegekende pensioenen.

De wettelijke pensioengerechtigde leeftijd is in principe 65 jaar voor de drie categorieën: werknemers, zelfstandigen en ambtenaren die 45 jaar hebben gewerkt. Onder bepaalde voorwaarden, die afhankelijk zijn van uw beroepssituatie, kunt u vervroegd met pensioen gaan. Deze wettelijke leeftijd wordt geleidelijk opgetrokken tot 66 jaar in 2025 en 67 jaar in 2030.

Pensioenen worden doorgaans berekend door:

• het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ), in het geval van zelfstandigen;
• de Federale Pensioendienst (FPD), bij een loopbaan bij de overheid of als werknemer.

De pensioenen van mensen die buiten de Europese Unie, in Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland hebben gewerkt en die bijdragen hebben betaald aan de dienst Overzeese Sociale Zekerheid, worden berekend en betaald door deze afdeling van de RSZ.

Het pensioenbedrag wordt op basis van drie gegevens berekend: de loopbaan, het loon en de gezinssituatie.

Links:

Reeds in 1831 waarborgt de Belgische grondwet de vakbondsvrijheid, dat wil zeggen het recht om een vakbond op te richten, een vakbond te kiezen, lid te worden, zich aan te sluiten, zich niet bij een vakbond aan te sluiten of een vakbond te verlaten. Meer dan de helft van alle werknemers in België is lid van een vakbond.

België heeft drie belangrijke vakbondsorganisaties:

• het ABVV – Algemeen Belgisch Vakverbond;
• de ACLVB – Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België;
• het ACV – Algemeen Christelijk Vakverbond.

De vakbonden zijn onderverdeeld in gewesten: Brussel, Wallonië en Vlaanderen. Deze gewesten zijn op hun beurt onderverdeeld in professionele centra die leden uit dezelfde beroepssector groeperen.

Vakbonden bieden een aantal diensten aan hun aangesloten leden.

• Betaling van werkloosheidsuitkering

Naast HVW (hulpkas voor werkloosheidsuitkeringen), de gratis overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor de betaling van werkloosheidsuitkeringen in België, voorzien de vakbonden werklozen van de nodige informatie en documenten, dienen ze uitkeringsaanvragen in bij de werkloosheidsbureaus en zorgen ze ervoor dat werkloosheidsuitkeringen en andere uitkeringen worden betaald.

• De juridische dienst voor alle vragen met betrekking tot werk, werkloosheid, geschillen met werkgevers of arbeidsongevallen.
• Ondersteuning voor werklozen in het kader van controles om ervoor te zorgen dat ze actief op zoek zijn naar werk
• Vakbonden bieden ook een “jongerenvakbond” aan, die specifiek gericht is op jonge werknemers, studenten en leerlingen.

Binnen een bedrijf spelen de vakbonden een rol in verschillende overlegorganen, zoals de vakbondsafvaardiging, de ondernemingsraad of het Comité voor preventie en bescherming op het werk.

Op politiek en nationaal niveau behoren ze tot de sociale partners waarop een beroep wordt gedaan om te onderhandelen over collectieve arbeidsovereenkomsten.

Om toegang te krijgen tot de verschillende vakbondsdiensten betalen werknemers een lidmaatschapsbijdrage. De kosten hiervan variëren naargelang de persoonlijke situatie van de werknemer en de vakbond.

Links:

In België zijn er geen wettelijke bepalingen die de term staking definiëren. Een staking is een tijdelijke werkonderbreking zonder dat de betrokken werknemers de intentie hebben om ontslag te nemen. Een staking is over het algemeen collectief van aard. Lock-outs zijn zeldzaam in België.

Bij de ondertekening van de CAO verbinden de contracterende partijen zich ertoe om tijdens de looptijd van de overeenkomst de bepalingen van de CAO na te leven en zo de sociale vrede te garanderen. Mocht er toch een geschil ontstaan, dan moeten eerst alle bemiddelingsmogelijkheden worden uitgeput voordat er actie wordt ondernomen.

Dergelijke acties, staking of lock-out, moeten vooraf per aangetekende brief worden gemeld aan de voorzitter van het paritair comité, of aan de werkgever, of aan de vakbondsorganisaties die bij het geschil betrokken zijn in het geval van een lock-out. Vóór de daadwerkelijke staking of lock-out moet een kennisgevingstermijn in acht worden genomen. Zowel de methode als de kennisgevingstermijn worden over het algemeen bepaald in een collectieve arbeidsovereenkomst in het huishoudelijk reglement van het paritair comité.

Stakingen of lock-outs die zonder geijkte procedure worden uitgevoerd, worden over het algemeen niet ondersteund door representatieve werkgeversorganisaties of vakbonden.

Bij een staking wordt het werk volledig neergelegd. Vertraagd werken of het werk met opzet hinderen zonder echte werkonderbreking (“langzaamaanactie”) wordt echter niet als staking beschouwd en kan daarom als overtreding worden gezien waarvoor disciplinaire sancties kunnen worden opgelegd.

Sinds 1830 is België een onafhankelijke federale staat en een constitutionele monarchie.

De grondbeginselen van het Belgische kiesstelsel zijn vastgelegd in de grondwet. Er geldt een algemeen kiesrecht en verkiezingen vinden plaats op basis van een evenredige vertegenwoordiging.

Onderdanen van andere landen (lidstaten van de EU of andere landen) hebben onder bepaalde voorwaarden stemrecht bij gemeenteraadsverkiezingen. Ingezetenen met een niet-Europese nationaliteit konden in 2006 voor het eerst stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen.

België is een representatieve en parlementaire democratie. De federale parlementsverkiezingen worden om de vijf jaar georganiseerd, gewestelijke en Europese verkiezingen eveneens om de vijf jaar en gemeente- en provincieraadsverkiezingen om de zes jaar.

België is een federale staat die bestaat uit gemeenschappen en gewesten. Besluiten worden niet langer alleen door de federale regering en het federale parlement genomen. De gewesten en gemeenschappen mogen besluiten nemen op de gebieden waarop zij bevoegd zijn.

België heeft drie officiële talen: het Nederlands, het Frans en het Duits. Daarom telt het land ook drie gemeenschappen: de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap – de Federatie Wallonië-Brussel — en de Duitstalige Gemeenschap.

Het land is verder nog verdeeld in 10 provincies en 581 gemeentes.

De federale staat behoudt belangrijke bevoegdheden, niet alleen op het gebied van buitenlandse zaken, defensie, justitie, financiën en sociale zekerheid, maar ook op het gebied van volksgezondheid en binnenlandse zaken. Niettemin hebben de gewesten en gemeenschappen het recht betrekkingen met het buitenland te onderhouden op beleidsterreinen waarop zij bevoegd zijn.

Op de arbeidsmarkt houden zich vier overheidsdiensten bezig met werkgelegenheid: Actiris voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest,      Forem voor het Franstalige gedeelte van Wallonië, de VDAB voor Vlaanderen en het ADG voor de Duitstalige Gemeenschap.

De RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening) voert de werkloosheidsverzekeringen en een aantal werkgelegenheidsmaatregelen uit.

Links:

In België is de hoogte van lonen niet bij wet of overheidsregels geregeld; deze wordt bepaald op basis van collectief overleg. De collectieve afspraken verschillen per sector en per functie. Deze overeenkomsten gelden voor alle werknemers. Toch is het al gebeurd dat er wettelijke grenzen zijn gesteld aan de stijging van de lonen om het internationale concurrentievermogen van België veilig te stellen. De lonen zijn gebonden aan bepaalde normen en er bestaan vastgelegde minimumlonen.

Het Toezicht op de Sociale Wetten bewaakt deze afspraken ter bescherming van de werknemers. Bij vakbonden en op internet kunt u terecht voor meer informatie over lonen en andere zaken in verband met het arbeidsrecht en arbeidsovereenkomsten. Lonen worden uitgedrukt in brutoloon per uur of per maand.

Er zijn twee soorten inhoudingen op het brutoloon van de werknemer: de sociale premies en de bedrijfsvoorheffing. Sociale premies bedragen altijd 13,07 % van het volledige loon. Bij de berekening van het nettoloon moeten de sociale premies en de bedrijfsvoorheffing van het brutoloon worden afgetrokken. De hoogte van de voorheffing is afhankelijk van de gezinssituatie (namelijk van de vraag of ook de partner werkt en van het aantal kinderen). De vakbonden bieden online calculators om het nettobedrag van een brutosalaris uit te rekenen.

Let wel: kinderbijslag is een nominatief bedrag dat los staat van de overige parameters. Er wordt geen belasting op geheven. De tarieven, bedragen en voorwaarden worden bepaald door de gewesten.

Belastingplichtigen hebben recht op een belastingvrije som: dit houdt in dat over een deel van het belastbaar inkomen in werkelijkheid geen belasting wordt geheven. Als het inkomen hoger is dan de belastingvrije som, wordt er belasting geheven. Deze belasting is progressief. Met andere woorden, de verhoging van het belastingtarief hangt samen met de stijging van de inkomsten. De belastingtabel telt meerdere inkomensschijven en dus ook meerdere belastingschijven.

De onderstaande tabel toont de belastingschijven en de toepasselijke percentages voor het inkomen van 2024 (jaar 2023):

Er bestaan verschillende vormen van belastingverlaging en -verhoging, afhankelijk van de aard van de inkomsten, de uitgaven die in het belastingtijdvak zijn gedaan, mogelijke aftrekposten zoals pensioensparen enz. Het is daarom altijd nuttig een deskundige te raadplegen (bijv. de belastingdienst zelf, een bank of een belastingadviseur).

Bent u in België woonachtig, dan doet u als volgt aangifte: iedereen die in België woont, ontvangt een aangifteformulier voor de inkomstenbelasting. Deze aangifte moet doorgaans vóór eind juni van het jaar volgend op het jaar waarin de arbeid is verricht worden ingediend bij het kantoor van het ministerie van Financiën van uw woonplaats. Als u in België woont, betaalt u ook gemeentebelastingen. Deze belastingen verschillen per gemeente.

Met de website “Tax-on-web” kunt u uw aangifte online invullen.

Links:

België wordt beschouwd als een land waar de levensstandaard comfortabel is, maar waar de kosten van levensonderhoud vrij hoog zijn. De prijzen van dagelijkse consumptiegoederen, energie en woningen verschillen per gewest maar zijn ook afhankelijk van de grootte van steden.

De website “Loonwijzer” geeft informatie over de kosten van levensonderhoud per gewest.

Links:

Kopen en verkopen

Veel Belgen willen graag een eigen woning kopen. Maar een huis kopen is zo’n complex proces dat u gemakkelijk het spoor bijster raakt.

Voordat u tot de aankoop van een woning overgaat, is het belangrijk dat u zich goed laat informeren (https://www.belgium.be/nl/huisvesting/kopen_en_verkopen/voorbereiding). Om de aankoop te financieren, moet u waarschijnlijk een hypothecaire lening aangaan. Na de ondertekening van de notariële akte bent u officieel eigenaar van een woning en zult u daar jaarlijks de zogenoemde      onroerende voorheffing voor moeten betalen. Het is raadzaam een woningverzekering voor uw nieuwe woning af te sluiten, in sommige gevallen is dit verplicht.     

Wanneer u een huis of bouwkavel koopt, bent u in de meeste gevallen onderworpen aan het registratierecht.

Huren en verhuren

Huurovereenkomsten vallen onder de woninghuurwet. Die wet streeft een evenwicht na tussen de rechten van de verhuurder en de belangen van de huurder. De woninghuurwet is alleen van toepassing op de huur van woningen die dienen als hoofdverblijfplaats van de huurder en dat met toestemming van de verhuurder. De huurder moet dus daadwerkelijk en hoofdzakelijk in de gehuurde woning wonen.

Alleen schriftelijke tijdelijke huurovereenkomsten van vóór 28 februari 1991 vallen niet onder de huurwet. Sinds de invoering van de woninghuurwet in 1991 is het niet meer mogelijk om een huurovereenkomst voor onbepaalde tijd af te sluiten. Huurovereenkomsten zijn dus nu in alle gevallen voor bepaalde tijd. De huurder en verhuurder kunnen een huurovereenkomst aangaan voor de duur van:

• negen jaar (dat is ook de standaardlooptijd, tenzij in het contract anders wordt bepaald);
• drie jaar of minder (huurovereenkomst met een korte duur);
• meer dan negen jaar (huurovereenkomst met een lange duur);
• het leven van de huurder (huurovereenkomst voor het leven).

Sinds de zesde staatshervorming valt de huurwetgeving onder de bevoegdheid van de gewesten. Meer informatie vindt u op de website van elk gewest:

• Wallonië:  Huisvesting in Wallonië
• Brussels Hoofdstedelijk Gewest: huisvesting.brussels
• Vlaanderen: www.wonenvlaanderen.be

Huurprijzen verschillen per regio en per stad; zelfs tussen stadsdelen en wijken kunnen er aanzienlijke prijsverschillen bestaan. Uiteraard zijn ook de specifieke kenmerken van de woning van invloed op de prijs, waaronder oppervlakte, aantal kamers, staat en ouderdom, kwaliteit van de afwerking enz.

De huurwaarborg beschermt de verhuurder wanneer de huurder zijn verplichtingen niet volledig of helemaal niet nakomt (schade aan de woning enz.). In de meeste huurovereenkomsten wordt dan ook bepaald dat de huurder een huurwaarborg geeft. Deze is echter niet wettelijk voorgeschreven. Een waarborg is dus alleen verplicht als dat in de overeenkomst is vastgelegd.

Naast de huurprijs moet de huurder ook kosten en lasten voldoen of ze aan de verhuurder terugbetalen. Het gaat dan om kosten die verbonden zijn aan het gebruik van de woning: water, elektriciteit, gas, onderhoud van gemeenschappelijke ruimtes, inspectie van liften enz.

Er zijn hierbij twee mogelijkheden: de huurder kan een vast (forfaitair) bedrag betalen of de huurder betaalt de werkelijke kosten en lasten (niet-forfaitair). In beide gevallen moeten de kosten en lasten los van de basishuurprijs opgegeven worden.

Bron: http://www.belgium.be/nl/huisvesting

Links:

Organisatie van de gezondheidszorg

Het Belgische gezondheidszorgsysteem is gebaseerd op een verplichte ziekteverzekering, gebaseerd op het principe van solidariteit tussen alle Belgische inwoners. De belangrijkste financieringsbron zijn de sociale bijdragen, die evenredig zijn met het inkomen. Het is dus niet gratis.

De zorgverlening is gebaseerd op de principes van medische onafhankelijkheid en vrije keuze van zorgverlener of instelling. Betaling vindt voornamelijk plaats op basis van een vergoeding per verstrekking.

De verplichte ziektekostenverzekering wordt beheerd door het RIZIV/INAMI, dat een budget toewijst aan de ziekenfondsen. Dit zijn particuliere organisaties zonder winstoogmerk die hun leden vergoeden voor gezondheidszorg die gedekt is door de verplichte verzekering en die hen een vervangingsinkomen betalen in geval van langdurige ziekte. Alle Belgische inwoners zijn verplicht om zich aan te sluiten bij een ziekenfonds van hun keuze of bij de Hulpkas/Caisse Auxiliaire.

Daarnaast kunnen Belgische inwoners ook een vrijwillige ziektekostenverzekering afsluiten voor diensten die niet of slechts gedeeltelijk gedekt worden door de verplichte ziektekostenverzekering (bijvoorbeeld voor supplementen wanneer patiënten kiezen voor een eenpersoonskamer in een ziekenhuis). Vrijwillige ziektekostenverzekeringen worden aangeboden door verzekeringsmaatschappijen en ziekenfondsen.

Wanneer u ziek bent, neemt u doorgaans contact op met uw huisarts (ook wel behandelend arts genoemd), die de eerstelijnszorg voor rekening neemt. In sommige gevallen wordt u doorverwezen naar een specialist die spreekuur houdt in een eigen praktijk, in een groepspraktijk met verschillende disciplines of in het ziekenhuis. In andere gevallen wordt u door een medische spoedhulpdienst verder geholpen.

Medische kosten

Verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen

Als (mede)verzekerde hebt u recht op een vergoeding uit de zogenoemde verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen als u aangesloten bent bij een verzekeraar (een ziekenfonds, de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV)     . U hebt onder meer recht op vergoeding van de kosten voor een consult bij de arts, een vaste vergoeding bij ziekenhuisopname en een uitkering bij arbeidsongeschiktheid of zwangerschap.

Basisvergoedingen

De verplichte ziektekostenverzekering geeft recht op een basisvergoeding. Dit omvat de terugbetaling van bepaalde geneesmiddelen en de vergoeding voor veel gezondheidsdiensten die worden geleverd door zorgverleners zoals artsen, tandartsen, fysiotherapeuten en verpleegkundigen.

Bijzondere vergoedingen

Gezien hun specifieke situatie komen bepaalde categorieën personen in aanmerking voor een verhoogde tegemoetkoming. Met andere woorden, zij betalen een lagere bijdrage in de medische kosten. Bovendien kunnen zij onder bepaalde voorwaarden een beroep doen op het Bijzonder Solidariteitsfonds voor bepaalde medische verrichtingen die niet gedekt zijn door de ziektekostenverzekering.

Maximumfactuur

Dankzij de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging vergoedt het ziekenfonds een groot deel van de medische kosten. Toch kan het gedeelte dat u zelf moet betalen hoog oplopen, bijvoorbeeld bij een ernstige, chronische of langdurige ziekte. De zogenoemde maximumfactuur (MAF) is een systeem dat de zorgkosten voor patiënten in de hand houdt.

Particuliere verzekering

Meestal bieden ziekenfondsen – naast de verplichte verzekering voor geneeskundige zorg – tegen bijbetaling ook aanvullende verzekeringen. U kunt een dergelijke verzekering ook afsluiten bij een particuliere verzekeringsmaatschappij.

Deze aanvullende particuliere verzekeringen dekken bijvoorbeeld de kosten voor ziekenhuisopname, de aankoop van brillen en lenzen, sommige vormen van tandheelkundige zorg, sommige vaccinaties, de opvang van zieke kinderen of medische zorg in het buitenland.

De dekking van deze verzekeringen verschilt per ziekenfonds en soms zelfs – binnen hetzelfde ziekenfonds – per gewest. Om te weten te komen voor welke diensten u betaalt, kunt u het beste contact opnemen met uw ziekenfonds.

² Bron: http://www.belgium.be/fr/sante

Links:

Recht op onderwijs

Sinds de oprichting van België als onafhankelijke staat in 1830 is de vrijheid van onderwijs een grondrecht.

Het lager en middelbaar onderwijs is gratis en het land heeft een uitgebreid stelsel van beurzen en subsidies opgezet. Tegenwoordig behoort het opleidingsniveau in België tot de hoogste van Europa.

Organisatie van het onderwijs

Bij de staatshervorming werd het onderwijs op 1 januari 1989 een bevoegdheid van de gemeenschappen. Tegelijkertijd kregen scholen meer autonomie. Het initiatief kan zowel uitgaan van de overheid als van particulieren. Onder de overheid vallen gemeentes, provincies en gemeenschappen.

Er zijn drie grote onderwijsnetten: gemeenschapsonderwijs, gesubsidieerd vrij onderwijs – in hoofdzaak katholiek – en gesubsidieerd officieel onderwijs, georganiseerd door de gemeentes en provincies.

Leerplicht

De leerplicht duurt 13 jaar en loopt van 5 tot 18 jaar, maar het is mogelijk om naar de kleuterschool te gaan vanaf 2,5 jaar (3 jaar in de Duitstalige Gemeenschap). Het lager onderwijs duurt net als het middelbaar (voortgezet) onderwijs zes jaar. Het middelbaar onderwijs begint op de leeftijd van 12 jaar en omvat drie graden. Elke graad omvat twee schooljaren. Vanaf het tweede jaar nemen de keuzemogelijkheden toe. Binnen het middelbaar onderwijs bestaan vier hoofdrichtingen: algemeen, technisch, kunst- en beroepsonderwijs.

Het hoger onderwijs bestaat uit universitair en niet-universitair onderwijs.

België telt een klein aantal scholen die niet door de overheid zijn erkend. Dat zijn particuliere scholen die niet door een overheid worden georganiseerd of gesubsidieerd. Tot deze categorie behoren de Europese en internationale scholen. Particuliere scholen die inspectie van de overheid accepteren, geven diploma’s af die gelijkwaardig zijn aan die van de openbare en vrije scholen. Thuisonderwijs (en gelijkaardig) stelt kinderen in de leerplichtige leeftijd in staat om hun opleiding voort te zetten buiten een school die georganiseerd of gesubsidieerd wordt door de overheid.

Beroepsopleidingen

België telt een groot aantal openbare en particuliere instellingen die opleidingen organiseren. Sommige onderwijsinstellingen zijn gratis; andere niet en zijn heel duur. Bij sommige kunnen erkende diploma’s en getuigschriften worden behaald, bij andere niet. Het is dus belangrijk zo goed mogelijk na te gaan of de beoogde opleiding daadwerkelijk de moeite waard is en beantwoordt aan uw behoeften.

Afhankelijk van het gewest waar u woont, zijn er diverse overheidsdiensten waar u terecht kunt voor informatie over alle beroepsopleidingen die u kunt volgen: de VDAB in Vlaanderen, Forem in Wallonië, Bruxelles Formation voor de beroepsopleiding van Franstaligen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (voor de Nederlandstalige Brusselaars is de VDAB bevoegd) en het Arbeitsamt in de Duitstalige gemeenschap.

Links:

Met zijn rijke cultuurgeschiedenis hoeft België geenszins onder te doen voor de culturele traditie van grotere en oudere Europese landen. Deze rijkdom komt duidelijk tot uitdrukking in de kunst: talrijke Belgische meesters hebben een internationaal toonaangevende rol gespeeld. Ze genieten nog steeds van deze internationale bekendheid, net als vele hedendaagse kunstenaars (in vele domeinen). Schilderkunst, literatuur, detectives, stripverhalen, architectuur, muziek, theater en dans, film, mode, tentoonstellingen enz. zijn maar een paar van de domeinen waarin Belgen uitblinken met hun creativiteit.

Belgen doen ook in de gastronomie van zich spreken, met chocolade, koekjes, pralines en diverse soorten bier. Bier werd uitgevonden door monniken en is de nationale drank. Geen enkel ander land kan tippen aan de kwaliteit en diversiteit van onze schuimende dranken. België behoort ook tot de top van de moderne haute cuisine. Bovendien staat België op gastronomisch gebied internationaal uitstekend bekend.

Inventiviteit is eveneens een Belgisch handelsmerk. Hierbij valt onder meer te denken aan bootliften, luchtvaart enz.

Er zijn twee grote toeristische trekpleisters: het vrijwel intact gebleven natuurgebied van de Ardennen en de Belgische kust, met zo’n 15 badplaatsen. Veel Belgen en buitenlanders brengen ook een bezoek aan een van de talrijke andere plaatsen, waaronder de steden met hun geschiedenis en cultuur.

In Brussel, het hoofdstedelijke gewest,  wonen en werken maar liefst 181 verschillende nationaliteiten (36,9% van de inwoners is niet Belgisch). Hier zijn ook de instellingen van de Europese Unie en vele internationale organisaties gevestigd (vb NAVO, ...).. Dit brengt een rijkdom aan culturele diversiteit met zich mee, die weerspiegeld wordt in het culturele en artistieke aanbod.

Sport neemt eveneens een belangrijke plaats in. De Belgen doen niet alleen aan beroepssport, zoals voetbal, wielrennen, judo, volleybal, tennis, motorcross en veldhockey, waarin ze een gevestigde reputatie hebben, maar ook veel aan amateursport. Het verenigingsleven biedt talloze mogelijkheden: van scouting en tango tot boogschieten. De goed toegankelijke natuurgebieden van de Ardennen bieden volop mogelijkheden om te klimmen, abseilen en skiën op natuurlijke of kunstmatige hellingen, fietsen en lange wandelingen te maken. Anders dan in vele andere Europese landen blijven cafés en discotheken tot diep in de nacht open.

Een Belg wordt vaak omschreven als bourgondisch, gereserveerd en voorzichtig. 

Links:

Binnen 14 dagen na de geboorte moet de vader of moeder – of beiden – bij de gemeente aangifte doen van de geboorte. De volgende documenten zijn nodig: het geboorteattest, het trouwboekje en de identiteitskaarten van de ouders. In sommige gemeentes kan ook in de kraamkliniek aangifte worden gedaan van de geboorte van een kind.

In België mag men vanaf de leeftijd van 18 jaar trouwen. De huwelijkskandidaten moeten een huwelijksaangifte doen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand in de gemeente waar ten minste een van de toekomstige echtgenoten staat ingeschreven. De volgende documenten zijn hierbij nodig: een gewaarmerkte kopie van de geboorteakte, een identiteitsbewijs, een bewijs van inschrijving in het bevolkingsregister en een bewijs van nationaliteit. Een eventueel kerkelijk huwelijk kan pas worden ingezegend nadat het burgerlijk huwelijk is voltrokken.

Personen van hetzelfde geslacht mogen krachtens de wet van 13 februari 2003 met elkaar trouwen. Zij mogen sinds de wet van 18 mei 2006 ook kinderen adopteren.

Er bestaan in België twee vormen van echtscheiding: echtscheiding met onderlinge toestemming en echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. De echtscheiding wordt uitgesproken door de rechter.

Personen die samenwonen, kunnen een verklaring van wettelijke samenwoning afleggen bij de burgerlijke stand van hun woonplaats. Dit biedt aan samenwonenden een zekere legale bescherming (maar gaat minder ver dan het juridisch kader van een huwelijk). De wettelijke samenwoning eindigt wanneer een van de partijen een huwelijk aangaat of overlijdt, bij onderling akkoord van de samenwonenden of door eenzijdige opzegging door een van beiden.

Overlijden

De familie, een medewerker van de begrafenisonderneming of een vriend/buurman of buurvrouw moet het overlijden zo snel mogelijk melden aan de dienst Burgerlijke Stand van de gemeente waar de persoon in kwestie is overleden of eventueel van de gemeente waar de overledene zal worden begraven of gecremeerd.

De verklaring moet worden afgelegd in aanwezigheid van een meerderjarige getuige. Bij een overlijden in een particuliere woning moet dit worden aangegeven door twee meerderjarige getuigen, bij voorkeur naaste bloed- of aanverwanten.

Links:

Waalse werkgevers die personen met een handicap aanwerven of in dienst houden, kunnen gebruikmaken van gerichte financiële stimulansen en adviesdiensten. Hieronder staan de belangrijkste maatregelen die door AVIQ worden beheerd. Tenzij anders aangegeven, worden aanvragen ingediend door de werkgever en moeten deze vergezeld gaan van ondersteunende documenten en een beschrijving van het voorgestelde aanpassings- of ondersteuningsplan. 

• De integratiesubsidie (Prime à l’intégration) betreft een vergoeding van 25 % van de salariskosten voor één jaar, die beschikbaar is bij aanwerving of herintegratie van een werknemer na ziekte.
• De aanpassingssubsidie (Ajustement des conditions du travail) draagt tot 45 % bij aan de kosten voor het aanpassen van de arbeidsomstandigheden aan de behoeften van de werknemer.
• De mentorpremie (Prime au tutorat en entreprise) bestaat uit twee driemaandelijkse subsidies (van bijvoorbeeld elk 750 euro) voor bedrijven die een mentor toewijzen aan een nieuw aangeworven werknemer met een handicap.
• AVIQ draagt bij aan de kosten van het aanpassen van de apparatuur of indeling van een specifiek werkstation. Zie voor meer informatie de webpagina van AVIQ over de ontwikkeling van werkplekken voor werknemers.
• De subsidie voor zelfstandigen (Prime aux travailleurs indépendants), een maandelijkse uitkering ter hoogte van 33 % van het gegarandeerde minimummaandinkomen, is bedoeld om mensen met een handicap te helpen bij het opzetten, voortzetten of overnemen van een bedrijf. 

Werkgevers kunnen ook advies vragen over inclusieve wervings- en opleidingstrajecten via Forem, de overheidsdienst voor werk en opleiding in het Waalse Gewest. Meer informatie hierover vindt u op de website van Forem. 

Personen met een handicap hebben in het Waals Gewest toegang tot gepersonaliseerde begeleiding, opleiding en aanpassingen op de werkplek. Forem-adviseurs bieden ondersteuning op maat en kunnen werknemers doorverwijzen naar gespecialiseerde diensten die hun vaardigheden beoordelen, redelijke aanpassingen identificeren en een realistisch loopbaanplan opstellen. Socioprofessionele integratiecentra worden erkend en gesubsidieerd door de Waalse Overheidsdienst (Service Public de Wallonie). Bedrijven met een aangepaste werkorganisatie worden goedgekeurd en gesubsidieerd door AVIQ. De belangrijkste vormen van ondersteuning voor werknemers met een handicap worden hieronder opgesomd. 

• Gepersonaliseerde begeleiding. FOREM-adviseurs ondersteunen personen met een handicap bij hun loopbaankeuzes, opleiding en het zoeken naar werk en kunnen werkgevers voorlichten over inclusieve aanwerving.
• Aanpassingen op de werkplek. Er is financiële steun beschikbaar voor hulptechnologie, ergonomisch meubilair en andere aanpassingen die nodig zijn om aan functionele behoeften te voldoen.
• Professionele integratie. Werkplekleren of aangepaste arbeidscontracten kunnen worden gebruikt om werknemers met een handicap te helpen vaardigheden op te bouwen in reële werksituaties.
• Persoonlijke ondersteuning op het werk. Indien nodig kan financiële steun worden verstrekt om ondersteunende personen te betalen. Dit is afhankelijk van een beoordeling van het individuele geval. 

Algemene informatie over de ondersteuning voor personen met een handicap is beschikbaar op de webpagina van Belgium.be over personen met een handicap. 

De volgende organisaties zijn de voornaamste bronnen voor geverifieerde informatie en ondersteuning: 

• Forem – de overheidsdienst voor werk en opleiding in het Waalse Gewest,
• AVIQ – de gewestelijke overheidsdienst voor gehandicaptenzorg, gezondheidszorg en welzijn,
• het directoraat-generaal Personen met een handicap van de FOD Sociale Zekerheid, dat verantwoordelijk is voor de nationale erkenning van de handicap en uitkeringen. 

Zie voor algemene informatie over sociale zekerheid en langdurige zorg bij vestiging in België de webpagina van International.socialsecurity.be over langdurige zorg. 

• Financiële steun. Er kunnen loon- of begeleidingspremies worden verstrekt om eventuele extra kosten te compenseren. Zie de webpagina van de Vlaamse overheid over individueel maatwerk.
• Arbeidspostaanpassing. Er is hulp beschikbaar om werkgevers te helpen de werkplek aan te passen of speciaal arbeidsgereedschap of aangepaste werkkleding aan te bieden. Meer informatie vindt u op de webpagina van de Vlaamse regering over tegemoetkoming in de werkplekaanpassing.
• Gratis gebarentaaltolken. U vindt meer informatie en kunt een aanvraag indienen op de webpagina van de Vlaamse overheid over gratis tolken.
• Erkenning van inclusieve werkgevers. De non-gouvernementele organisatie Sterpunt Inclusief Ondernemen reikt de Inclusieve Onderneming Award uit en kent referentiebewijzen toe aan inclusieve ondernemingen. Meer informatie is beschikbaar op de website van Sterpunt Inclusief Ondernemen.

Overzichten van de werkgeversondersteuning die wordt verleend via de VDAB en het Vlaams Departement Werk, Economie, Wetenschap, Innovatie en Sociale Economie (WEWIS), zijn ook te vinden op de website van de VDAB en op de webpagina van de Vlaamse overheid over werken met een handicap.

• Belastingen en uitkeringen: Werknemers met een handicap krijgen bij bepaalde aanpassingen een verhoging van de belastingvrije som, belastingaftrek voor met hun handicap verband houdende kosten en een verlaging van de belasting over de toegevoegde waarde. Zij kunnen ook worden vrijgesteld van specifieke voertuigbelastingen (onder bepaalde voorwaarden).
• Sociale tarieven en gezondheidszorg. Werknemers met een handicap ontvangen kortingen op hun energie-, water- en internetrekening en hogere vergoedingen voor gezondheidszorg via hun zorgverzekering.
• Begeleiding en advies. Gespecialiseerde diensten zijn verkrijgbaar via de VDAB en zijn partners, zoals het Gespecialiseerd Team Bemiddeling (GTB) , dat ondersteuning en begeleiding biedt bij het vinden van werk voor personen met een handicap.
• VDAB-overzicht van de beschikbare tewerkstellingsondersteuning en voorzieningen. Meer informatie vindt u op de webpagina van de VDAB over tegemoetkomingen voor wie een beperking of gezondheidsprobleem heeft.
• Intensieve begeleiding. Partnerorganisaties bieden ondersteuning op maat aan werkzoekenden. Meer informatie is beschikbaar op de webpagina van de VDAB over intensieve bemiddeling en begeleiding.
• Bescherming tegen discriminatie en de plicht om redelijke voorzieningen te treffen. Werknemers kunnen discriminatie melden bij Unia (het Interfederaal Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van racisme en discriminatie).

Meer informatie over andere tewerkstellingsondersteunende maatregelen is te vinden op de webpagina van de Vlaamse overheid over werken met een beperking.

• De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) is het belangrijkste aanspreekpunt voor tewerkstellingsondersteuning en arbeidspostaanpassing.
• Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) biedt zorg, ondersteuning, hulp en woningaanpassingen.
• Unia kan worden gecontacteerd voor advies en om discriminatie te melden.
• Sterpunt Inclusief Ondernemen biedt informatie over de Inclusieve Onderneming Award